The Abandoned Khan of Louroujina, Cyprus: A Case Study of a Vanishing Building Type

Authors : Marko Kiessel, Yasemin Mesda, Sevinç Kurt

Pages : 319-348

View : 35 | Download : 18

Publication Date : 2016-06-01

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede Kuzey Kıbrıs’ta Lurucina bugünkü Akıncılar ’daki bir yapı kompleksinin mimari ve arkeolojik belgelemesi sunulmaktadır. Bir miktar tahribata karşın, büyük oranda orijinal halinde korunmuş olan kompleks, Kıbrıs’ta basit tipte hanlardan günümüze ulaşan bir örneği ayrıntısıyla inceleme fırsatı sunuyor. Eskiden yaygın olmasına karşın bu tip hiç bir zaman kapsamlı şekilde belgelenmemiştir. Yapı kompleksinde iki işlev bir aradadır: 1 yalnızca kentlerde ve çok büyük ve önemli köylerde ve/veya uygun lokasyonlarda kırsal ve kentsel nakliyat ve ekonominin önemli bir unsuru olarak han işlevi, ve 2 erkek-merkezli sosyal köy yaşamının kalbinde yer alan kahvehane işlevi. Ne arşiv belgeleri ne de sözlü tarih, bu yapı kompleksinin anlaşılmasına katkıda bulunabildi. Komplekste birkaç tipolojinin kaynaştığı görülür: 1 tipik Anadolu hanı, 2 Yakın Doğu ‘Breitraum’ konut tipleri macrinari ve dichoro da dahil vernaküler avlulu ev kompleksi, ve 3 vernaküler kahvehane. İki kadastro haritasına dayanarak söz konusu ilintili yapıların 1967 yılına kadar tamamlandığı söylenebilmektedir. Kahvehane G’nin üzerinde yazılı ‘1882’ tarihi, sözlü tarihe göre hanın kuruluş tarihine yaklaşık karşılık gelmektedir. Bu tarih ayrıca, kesme taş çerçeveler, A yapısının kesme taş kapısının şekli ve çatı kiremitlerinin ebatları gibi kerpiç malzemenin ebatlarının da 1878 sonrası İngiliz koloniyal dönemine karşılık geldiği teziyle uyum içindedir. Daha yeni olan B Yapısı, ve A Yapısının ikinci evresinin inşa tarihi içinse sadece 1916 sonrası ile 1967 öncesi şeklinde geniş bir yelpazeden söz edebiliyoruz. Nakliye araçlarının ve hayvanlarının depolama talebinin ortadan kalkması, A Yapısı’nın işlevinde, B Yapısı’nın inşa edilmesiyle değişikliğe yol açmıştır. Bu durum aslında Kıbrıs hanlarında 20. yy.’da gözlenen genel gerilemeye işaret ediyor olabilir. Kompleksin değeri, iyi korunmuşluğunda, adanın genelde tehdit altında olan vernaküler mimari mirasının güzel bir örneği olmasında, ve adanın tarımsal/ekonomik, sosyal ve kültür tarihinin temel bir unsuru rolünde yatmaktadır.
Keywords :