ŞİİRİN SİNEMASI: EDİP CANSEVER ŞİİRİNİN NESNEL BAĞLILAŞIM YOLUYLA FİLMSEL İMGEYE YAKLAŞMASI

Authors : Dilek Tunali, Ayşen Oluk Ersümer

Pages : 64-84

View : 20 | Download : 3

Publication Date : 2021-01-01

Article Type : Research

Abstract :T.S. Eliot’un kavramlaştırdığı Nesnel Bağlılaşım (Objective Correlative), şairin coşkuyu, düşünceyi, duyguyu, nesnelere aktararak ifade etme biçimi olarak tanımlanabilir. Nesnel bağlılaşım birçok kuramcı için metaforu da aşan bir kavramdır. Şairin ele aldığı tek bir nesne şiirin tüm duygusunu içine emebilir ve göstergesel açıdan yan anlam okumalarına izin veren zengin bir analiz alanı çıkarabilir karşımıza. Lineer, klasik, uyaklı ya da dramatik olandan kopuş sadece şiirin değil 20. yy.’ın ilerleyen zamanlarında sinemanın da modernist yüzünü oluşturan bir değişim yaratmıştır. Türkiye’de İkinci Yeni Şiir Akımının özgün ismi Edip Cansever’in şiirlerinde nesnel bağlılaşım ağırlıklı imgesel yoğunluk, sinemanın şiire yaklaşan filmsel imgesiyle yakınlıklar kurabileceğimiz ve karşılaştırmalara gidebileceğimiz ilişkiler yaratır. Şiiri sanat yapan, onun kendi anlamına rasyonel olmayan bir yoldan ulaşmasıdır. Hem bir kurallar sistemi, hem de bu kuralların ihlal edilişinin sistemidir. Bir tür aksama, askıya alma ya da tüm anlam yükünün bir obje üzerinde toplandığı orantısız bir büyüme gibidir. İşte bu yapının dengesizliği fark edildiği anda anlamlandırılmaya oradan başlanır. Sinemada nesnel bağlılaşımın "bir şeyi başka bir şeyle anlatmak” türünden bir karşılığı vardır. Anlamın yüklendiği yer, anlamın cisimleştiği yerdir. Okumaya, düşünmeye, çözümlemeye başlanacak yerdir. Film görüntüsünde de, şiirde de imgeleme devinim kazandıran, artık kendisi olmayan bir objedir bu. Edip Cansever’in şiirlerinde filmsel imgeye nesnel bağlılaşım dolayımıyla çok yaklaşan ifadeler, şiirin sineması olduğu kadar sinemanın şiiri olarak da adlandırılabilecek karşılıklar bulur. Böylece şiirin ve sinemanın dili karşılıklı etkileşim nedeniyle zenginleşecek, yeni anlamlara açılacaktır.
Keywords : Nesnel Bağlılaşım, Edip Cansever, İkinci Yeni, Şiirsel İmge, Filmsel İmge