BAZI ÖNEMLİ BEZELYE ÇEŞİTLERİNİN ERZURUM ŞARTLARINA ADAPTASYONU İLE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Authors : Hüseyin Apan

Pages : 0-0

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2010-12-15

Article Type : Research

Abstract :ÖZET Kıymetli bir besin kaynağı olan bezelye yurdumuzda yaygın olarak yetiştirilmemektedir. Bezelye yetiştiriciliği Doğu Anadolu bölgesi için de çok önemli olup büyük bir potansiyele sahiptir. Bu çalışma 1971-1972 yıllarında Atatürk Universitesi Ziraat Fakültesinde yapılmış olup; Avrupa ve Amerikan lWijinli 8 bezelye çeşidi denemeye alınmıştır. Çeşitlerin .erkencilik, mahsuldarlık durumları ile başlıca morfolojik ve: pomolojik özellikleri tespit edilmiştir. İki yıllık araştırma sonuçları aşağıda özetlenmiştir: 1. Alaska ve World's record çeşitlerinin erkenci; Delika· tess, Hada ve Freezonian çeşitlerinin de geçici olduğu ortaya konmuştur. 2. Denemeye alınan çeşitler arasında Delikdtcss çeşidi. nin en çok, Freezonian çeşidinin de en az mahsul verdiği tes· pit edilmiştir. 3. iç bezelyenin irilik bakımından sınıflandırılması göz önüne alınarak, Alaska çeşidinin tohumlarının küçük olduğu ~aptanmıştır. Bu vasıf konservecilik yönünden çok önemlidir. 4. Denemeye alınan bezelye çeşitlerinden herbirinin bazı önemli morfolojik ve pomolojik özellikleri karşılaştırmalı olarak aşağıda belirtilmiştir.a) Meteor bezelye çeşidinin ilk çiçek salkımına kadar boğum sayısının en az; taze iç bezelye verimi ile % kuru madde miktarının en fazla olduğu tespit edilmiştir. b) Delikatess çeşidinde; ilk çiçek salkımına kadar boğum sayısı, bitki başına çift meyveli çiçek salkımı sayısı ile iç be· zelyenin yoğunluğu en fazladır. Bu çeşitte bakla genişliğinin ise en az olduğu saptanmıştır. c) Hada çeşidi bitki başına ençok bakla ihtiva etmekte· dir. d)· Freezonian, en uzun bitki boyun.a. sahip deneme çeşi· dimiczdir.... · e) Alaska çeşidinde taze bakla uzunluğu, bakla kalınlığı ve meyve ağırlığının en az olduğu ortaya konmuştur. f) Aldennan çeşidinde, tek meyveli çiçek salkımı sayısı ile bakla kalınlığı diğer çeşitlere nazaran en fazladır. Bu çeşitte bit ki başına meyva sayısı, % iç bezelye verimi. ve iç bezelye yoğunluğu en düşüktür. ir Greate~ progres çeşidinde, bitkide meyva bağlamış çiçek 'saZ~mı" 'sayisı 'taze baklanın üzunluk, genişlik ve ağırlığı ile baklada dane sayısının en fazla olduğu tespit edilmiştir. h) World's ;eeord ,çeşidinin bitki boyu kısa, iç bezelyeleri iri' tanelj ~e baklada dane sayısı ile kuru madde miktarı en azdır: Variety Comparison of Peas for Growth Development and Yields in Erzurum. In order to determine the effects of varieties on grO'W1th development and yields, field studies were initiated in 1971·1972 Eight pea eultivars were grown on the AgrieulturaI Experiment station VegetaiOIe Crops Researeh area at Erz11IUIİı, Turkey. The experimental design was a Randomized - Blocks arrangement. The following results W'ere obtained: ı. The earliest maturing varieties were Ala.ska and world's record. The Iate varieties were Delikatess, Hada and «Freeronian ». 2. Delikatess produeed mghest yield and Freezoman produeed lowest yield among eu1tiv~rs. 3. Peas are graded into four grades based on the size of shelled peas. Alaska had high pereent- 109 age smailer sizes shelled peas and' considered to be the best quali ty foı' canning. 4. Same important plant char.acteristics of pea varieties were d~t~rmined. a) Meteor had highest percentage of shellecl peas, dry, matter content and lowest node 'nUmber to first Cıuster among cultivars. . b) Delikatess was latest maturing varietyand produced iıighest yield. The node numoeı to first duster, dusters with double pods, and specific gravity weı;-e highest among cultivars. c) Hada produced highest number of pods per plant. d) The lengtıh,of vines was highest and yield per plot was lowest in Freezonian variety. e) Alaska was earliest maturing and had smaller sizes sheIled peas. The sizes of pods were smallest among varieties. f) The number of total clusters per plant, number of pods perplant, the percentage yield of shdled peas and specifjc grav.ity of shalled peas were lowest in Nderman. Clusters with ıs.ingle poded was highest. g) Total dusters per plant, pods size and weight were highest in Greater Progres variety. lı) World's record was earlier maturing; vine lenıgth smaIlest, number of peas per pod and dry 'matter content of shelled peas were lowest among culÜvars. Size of sheIled peas was biggest.  
Keywords :