Palynomorph, Foraminifera, and Calcareous Nannoplankton Biostratigraphy of Oligo–Miocene Sediments in the Mufl Basin, Eastern Anatolia, Turkey

Authors : Recep Hayrettin Sancay, Zühtü Bati, Uğraş Işik, Sabri Kirici, Nihal Akça

Pages : 259-319

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 9999-12-31

Article Type : Makaleler

Abstract :Do¤u Anadolu Bölgesi sedimanter havzalar› biyostratigrafik aç›dan yeterince çal›fl›lmad›¤› için, sedimanter istifin biyo-kronostratigrafik özellikleri tam olarak bilinmemektedir. Bu çal›flmada, söz konusu belirsizliklere çözüm sa¤lamak amac›yla, Ebulbahar ve Kelerefldere (KD Mufl) ölçülmüfl stratigrafi kesitlerinden derlenen örneklerde, en üst Rupeliyen–Üst Miyosen/Pliyosen sedimanlar›nda dinoflagellat biyozonlar› tan›mlanm›fl ve bu biyozonlar benzer paleoco¤rafik kuflaklarda yer alan istiflerde tan›mlanan dinoflagellat, foraminifer ve nannoplankton biyozonlar› ile denefltirilmifltir. Baz› indeks dinoflagellat taksonlar›n›n ilk ortaya ç›k›fl› (FO) ve son görünüfllerine (LO) dayanarak tan›mlanan bu dinoflagellat zonlar› aras›nda, Wetzeliella gochtii’nin LOsunun en üst Rupeliyen; Deflandrea phosphoritica’n›n LOsunun en üst fiattiyen, Chiropteridium spp.’nin bolluk zonunun alt ve üst Akitaniyen, Membranilarnacea? picena’n›n FOsu taraf›ndan izlenen Hystrichosphaeropsis obscura’n›n FOsunun üst Akitaniyen’in bölgesel denefltirilmesi için önemli palinolojik de¤iflimler oldu¤u ortaya konmufltur. Söz konusu denizel dinoflagellat zonlar› ile baz› indeks pollenlere dayanarak (Slowakipollenites hipophäeoides ve Mediocolpopollis compactus), Do¤u Anadolu Tersiyer çökelleri içindeki startigrafik da¤›l›mlar› çok iyi bilinmeyen Compositae (tubuliflorae-tip), Umbelliferae ve Gramineae familyalar›na ait taksonlar›n stratigrafik da¤›l›mlar› da kalibre edilmifl, bölgede ilk ortaya ç›k›fllar›n›n bilinenin aksine fiattiyen, hatta Rupeliyen’e kadar uzand›¤› ortaya konmufltur. Biyostratigrafik veriler ile organik fasiyes özellikleri birlikte de¤erlendirildi¤inde, Oligosen–Erken Miyosen döneminde çal›fl›lan bölgede deniz seviyesindeki de¤iflimlere ba¤l› olarak ac› sulu gölsel ortamlardan, s›¤-derin denizel ortamlar›n etkili oldu¤u söylenebilir. Geç Oligosen boyunca giderek s›¤laflan bir ortamda süren çökelim, Oligosen–Miyosen s›n›r›nda ve erken Akitaniyen’de s›n›rl› denizel ve ac› sulu gölsel ortamlarda devam etmektedir. Geç Akitaniyen’deki nispeten derin koflullar erken Burdigaliyen’de meydana gelen s›¤laflma nedeni ile genifl yay›l›ml› resif oluflumlar› taraf›ndan izlenmifltir. Geç Burdigaliyen–?erken Langiyen’deki son derinleflme faz›ndan sonra ise Mufl Havzas›’ndan denizin çekilmesi nedeni ile tamamen karasal (gölsel ve flüviyal) çökelim koflullar› hakim olmaya bafllam›flt›r. Çal›fl›lan karasal palinomorf taksonlar› ile yap›lan paleoiklimsel de¤erlendirmeler y›ll›k ortalama s›cakl›klar›n (MAT) 15,6–21,3 °C, en so¤uk ay s›cakl›k ortalamas›n›n (CMT) 5,0–13,3 °C oldu¤u ›l›man-yar›tropik iklim koflullar›na iflaret etmektedir.
Keywords : Oligosen, Miyosen, Do¤u Anadolu, palinomorf, planktonik foraminifer, bentik foraminifer, nannoplankton, paleoortam, paleoiklim