VATİKAN NÜSHASINA GÖRE RİSĀLETÜ’N-NUSHİYYE’NİN DİL VE İMLA ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BAZI TESPİTLER

Authors : Ayberk Kurtgel

Pages : 342-381

Doi:10.30568/tullis.1184395

View : 17 | Download : 21

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research

Abstract :Türk tasavvuf kültürünün temsilcilerinden biri olan Yūnus Emre, verdiği eserlerin düşünsel niteliği bakımından Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Risāletü’n-Nusḥiyye de bu eserlerden biridir. Yūnus Emre Dı̇̄vānları arasında, içerisinde Risāletü’n-Nusḥiyye barındıran; Süleymaniye Kütüphanesi Fatih Bölümü, Karaman, Yahya Efendi, Nuruosmaniye, Bursa, Avusturya (Viyana) ve Murad Molla Kütüphanesi nüshaları mevcuttur. Sözü edilen nüshalar üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Bunların yanı sıra, bu çalışmanın konusunu oluşturan, 1953’te ilk kez Ettore Rossi tarafından Vat. Turco 226 künye bilgisiyle varlığından bahsedilen Vatikan nüshası da Risāletü’n-Nusḥiyye içermektedir. Vatikan nüshası, 31 beyitlik dibaceden sonra 563 beyitlik Risāletü’n-Nusḥiyye’den oluşmaktadır. Eser, Hicrı̇̄ 1038’de (Miladı̇̄ Ocak/Şubat 1629) tamamlanmıştır. Eserin temellük kaydında, Yūsuf bi-Ḥekı̇̄mbaşızāde ve musahhih olarak da ʿAbdu’l-faḳı̇̄r es-Seyyid Muḥammed Maʿṣūm ʿAlı̇̄zāde’nin adı geçmektedir. Ortadaki silik kısımda ise Muḥyiddı̇̄n [es-]Seyyid ʿAbdülḳādirü’l-Geylānı̇̄ yazmaktadır. Bu çalışmada, Vatikan nüshasındaki Risāletü’n-Nusḥiyye’nin, dil ve imla konusundaki farklılıkları ve kusurları, ağırlıklı olarak Fatih nüshasıyla karşılaştırılarak incelenmiştir. Fatih nüshasında olmayan veya Vatikan nüshasında incelediğimiz bir sözcüğün, Fatih nüshasında benzer bir karşılığının bulunmadığı durumlarda, diğer nüshalardan yararlanılmıştır. Diğer nüshalardan örneklerin verildiği yerlerde yine, ilgili beytin Fatih nüshasındaki karşılığına da yer verilmiştir. İncelemeler sonucunda; 39 maddede birtakım sözcük ve sözcük öbeğinde yazım, 14 maddede de kimi sözcük ve sözcük öbeğinde harekeleme farklılığı olduğu tespit edilmiştir. 10 maddede ise bazı Arapça sözcüklerde uzun ünlülerde tasarruf yapıldığı, bazı sözcüklerin başında ve son hecesinde de ses değişikliklerinin olduğu bulgusuna varılmıştır.
Keywords : Yunus Emre, Risâletü’n-Nushiyye, Divan, Vatikan nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi, tasavvuf, dil ve imla, Ettore Rossi