Mütercimi Bilinmeyen İki Muhtasar Cevâmi’ü’l-Hikâyât ve Levâmi’ü’r-Rivâyât Tercümesi

Authors : Fatih Elçi

Pages : 61-78

Doi:10.14222/Turkiyat4223

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research

Abstract :Muhammed Avfî tarafından Farsça kaleme alınan Cevâmi’ü’l-Hikâyât ve Levâmi’ü’r-Rivâyât, çeşitli kaynaklardan derlenmiş tarihî, dinî, ahlaki, mitolojik ve daha birçok konudaki hikâye ve anekdotlardan oluşur. Kaynaklarda belirtildiğine göre, eserin İbni Arabşah, şair Necati ve Celal-zade Salih Çelebi tarafından üç ayrı Türkçe tercümesi yapılmıştır. Fakat bu konuda yapılan araştırmalarda İbni Arabşah ve şair Necati’ye ait tercümelerin henüz bulunamadığı belirtilmektedir. Celal-zade’nin tercümesinin ise farklı kütüphanelerde çoğu eksik olmak üzere birçok nüshası bulunmaktadır. Bu çalışmada, mütercim bilgisi içermeyen iki ayrı Cevâmi’ü’l-Hikâyât ve Levâmi’ü’r-Rivâyât tercümesi tanıtılmış ve Celal-zade’nin tercümesiyle karşılaştırılarak farklı tercümeler olduğu gösterilmiştir. Tercümelerden biri (M tercümesi) "06 Mil Yz A 4837” arşiv kaydıyla Milli Kütüphanede, diğeri (H tercümesi) ise "Hasan Hüsnü nr. 720” arşiv kaydıyla Hasan Paşa Yazma Eser Kütüphanesinde (Çorum) bulunmaktadır. Her iki tercüme de eserin muhtasar tercümeleridir. Kaynaklarda yer alan Cevâmi’ü’l-Hikâyât mütercimleriyle ilgili bilgiler, tanıtılan tercümelerde bulunan bilgilerle karşılaştırılarak muhtemel mütercimleri hakkında fikir yürütülmüştür. Buna göre, eldeki bilgiler ışığında, M tercümesinin İbni Arabşah’a, H tercümesinin ise Necati’ye ait olduğu varsayımı yapılmıştır. Bu varsayımın doğru olmadığı durumda ise bu tercümelerin varlığı, eserin İbni Arabşah, Necati ve Celal-zade Salih Çelebi’den başka kişilerce de tercüme edildiği sonucunu doğurmaktadır.
Keywords : Cevami’ü’l-Hikayat, Türkçe Tercüme, Celal-zade Salih, İbni Arabşah, Necati.