Erzurumlu Bir Şair: Şeyh Ziyâeddin Taşkesenî ve Klasik Tarzdaki Şiirleri

Authors : Lokman Taşkesenlioğlu

Pages : 57-75

Doi:10.14222/Turkiyat4103

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2019-05-31

Article Type : Research

Abstract :Divan şiiri, özellikle 19.yüzyılda Osmanlı coğrafyasındaki tüm bölgelerde kalem ehli arasında oldukça yayılmış; saray edebiyatı tanımının aksine devlet memurları, ordu mensupları, medrese ve tarikat erbabı gibi toplumun okumuş kesiminin önemli bir kısmını etkilemiştir. Tezkirelerde ve edebiyat tarihlerinde bu asırdaki şairlerin sayı olarak tüm zamanlardan fazla olması, bu kuvvetli geleneğin son yüzyıla büyük bir birikim ile girdiğini göstermektedir. Özellikle tarikatlar, dinî ve tasavvufî misyonlarının yanında edebî faaliyetlerin merkezlerinden biri olarak da mevcudiyetlerini sürdürmüştür. Halvetîlik, Nakşibendîlik gibi yaygın tarikatlar aynı zamanda Anadolu’nun en uzak bölgelerinde dahi divan şiiri geleneğini yaşatmış, şairlerin yetiştiği birer kuruma dönüşmüştür. Bu çalışmada 19. yüzyılda Erzurum ve çevresinde tasavvufi kimliği ile şöhret bulmuş Şeyh Ziyâeddin Taşkesenî’nin hayatı ele alınmış; bir mecmuada tespit edilen klasik tarzdaki şiirleri Latin harflerine aktarılarak metinler şekil, muhteva, dil ve üslup bakımından detaylı bir şekilde incelenmiştir. Böylece mutasavvıf bir şahsiyet olmakla birlikte gazellerini tamamen klasik şiir geleneği çerçevesinde kaleme alan Ziyâeddin Taşkesenî’nin edebî kişiliği ve şiirleri de edebiyat dünyasına tanıtılacaktır.
Keywords : Şeyh Ziyâeddin Taşkesenî, Erzurum, Klasik Şiir, Gazel, Nakşî-Hâlidî, 19. yüzyıl