HALAÇ TÜRKÇESİNDE {-DXK} EKİNİN BİTİMSİZ (ÇEKİMSİZ) FİİLLERDE KULLANIMLARI

Authors : Talip Doğan

Pages : 723-737

Doi:10.14222/Turkiyat1565

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2016-06-15

Article Type : Other

Abstract :Halaç Türkçesi, bugün İran’da Tahran’ın güneybatısında Save, Kum, Erak ve Tefriş illeri arasında konuşulmaktadır. İran’daki diğer Türkçe varyantlardan ayrı bir gelişim çizgisi takip etmiş olan Halaç Türkçesi, birçok arkaik dil özelliğini bünyesinde barındırmasıyla Türk dili alanında özgün bir konuma sahiptir. {-DXK} eki bitimsiz (çekimsiz) fiillerde, çeşitli görevlerle, Türkçenin tarihî dönemlerinde balangıçtan beri kullanılan eklerdendir. Ekin Eski Türkçede {-DUK} biçimiyle yaygın olarak kullanıldığı görülür. Daha sonra {-DXK} eki, işlekliğini Batı Türkçesinde sürdürmüş ancak Çağatay sahasında kullanımdan düşmüştür. Bu ek bitimsiz (çekimsiz) fiillerde Halaç Türkçesinde de oldukça yaygın olarak kullanılmaya devam etmektedir. Halaç Türkçesinde bitimsiz (çekimsiz) fiillerde {-dXK} ekinin bir taraftan arkaik özellikteki kullanımları korunmuş, diğer taraftan kimi sebeplerle işlev çeşitliliği ortaya çıkmıştır.
Keywords :