TÜRKMENÇAY ANTLAŞMASI VE SONUÇLARI

Authors : Okan Yeşilot

Pages : 187-199

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2010-02-28

Article Type : Other

Abstract :Nadir Şah’ın öldürülmesinden sonra Azerbaycan’da ortaya çıkan Hanlıklar Dönemi’nde, hanlıklar kendi aralarında siyasî birlik oluşturamadığından birer birer Rusya’ya teslim olmuşlardır. İran, bölgedeki hâkimiyetini kaybetmemek için Rusya ile yaptığı savaşlarda yenilince, önce Gülistan Antlaşması (1813), ardından da Türkmençay Antlaşmasını (1828) imzalamıştır. İran, Türkmençay Antlaşmasıyla Revan ve Nahçıvan’ın da Rusya’nın hâkimiyetine girmesini kabul etmiş ve bu fiili durum Osmanlı Devleti’ne de Edirne Antlaşmasıyla (1829) onaylatılmıştır. Türkmençay Antlaşması sonuçları itibariyle bugün de güncelliğini korumaktadır. Yapılan bu antlaşmayla, Azerbaycan Türkleri ikiye bölünmüş olup, bu problem halen devam etmektedir. Bir diğer önemli sorun da, Rusya’nın, antlaşmaya koydurduğu 15. maddeye dayanarak, Revan başta olmak üzere bölgeye, İran’da, Osmanlı Devleti’nde ve kendi topraklarında yaşayan Ermenileri göç ettirmesidir. Antlaşma öncesinde bölgede çoğunlukta bulunan Türkler planlı olarak yapılan bu göçler neticesinde nüfus olarak azınlığa düşmüş ve böylece Ermenistan Devleti’nin temelleri atılmıştır.
Keywords : Türkmençay Antlaşması, Rusya, İran, Azerbaycan, Ermenistan