Chantal Mouffe Ve Jurgen Habermas’ın Demokrasi Yaklaşımları

Authors : Ismail Hakkı Elçi

Pages : 249-258

Doi:10.30520/tjsosci.1136629

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2022-09-25

Article Type : Research

Abstract :Habermas, 20. yüzyıl demokrasisinin liberaller-demokratlar arasındaki ikilem ve temsili demokrasinin küçük bir azınlığın çıkarlarını koruyacak şekilde işlemesinden dolayı meşruiyetini ve temsil yeteneğini kaybettiğini iddia ederek "iletişimsel eylem” ve "kamusal alan” kavramsallaştırmaları üzerinden müzakereci demokrasi anlayışını oluşturur. Chantal Mouffe ise; "Özdeşim”, "keyif” ve "kurucu dışsal” gibi kavramlarla kollektif kimliklerin siyasal antagonizmalar yarattığını ve demokrasinin kurucu unsuru olarak gördüğü bu antagonistik yapının aşılamayacağını iddia ederek, antagonizmaların ehlileştirilmesi anlamına gelen "agonizm” yaklaşımını geliştirir. Siyasalın antagonizmalara dayalı yapısının korunduğu, çatışma halinin etkisizleştirilip düşmanın "hasıma” döndüğü yeni agonistik yapıda demokrasinin işlerliğinin artacağını iddia eder. Bu makale Mouffe ve Habermas’ın Radikal ve Müzakereci demokrasi anlayışlarının karşılaştırması amacını taşır. Karşılaştırmalı ve niteliksel betimleyici yöntemin kullanıldığı çalışmada ulaşılan temel sonuç: Her iki yaklaşımın da amacı temsil niteliği yüksek ve daha iyi işleyen bir demokrasi arayışı olmakla beraber; Habermas’ın kamusal alanın çatışmalı ya da rekabete dayalı yapısını iletişime ve bireyin rasyonelliğine atfettiği önemle aşıp bu iletişimsel eylemin kesin bir mutabakat ile sonuçlanacağını iddia etmesi ütopik bir yaklaşım olarak nitelendirilmesini kolaylaştırmıştır. Buna karşılık Mouffe toplumda kimlik ve aidiyet duygularının yarattığı bölünmeleri göz önünde tutarak daha gerçekçi bir demokrasi yaklaşımı geliştirmişken, çatışmanın rekabete, düşman muhalifin hasım muhalife; yani antagonizmaların agonizme hangi araçlarla ve nasıl dönüştürüleceği konusunda eksik bir yaklaşım sergilemiştir.
Keywords : Jurgen Habermas, Chantal Mouffe, Demokrasi, Agonizm, Antagonizm