İSLÂM BORÇLAR HUKUKUNDA İSTİSNÂ' (ESER) SÖZLEŞMESİ (Türk Hukuku İle Mukayeseli)

Authors : Ahmet Akman

Pages : 1-45

Doi:10.30520/tjsosci.521959

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2019-02-28

Article Type : Research

Abstract :İstisnâ’ (eser) sözleşmesi insanlar arasında ihtiyaç olarak eski tarihlerden bu yana uygulanmaktadır. Erken dönemlerde satın almak için hazır olmayan daha basit malların tedariki maksadıyla uygulamaya konu olmuştur. Sahip olduğu bu özelliğin taraflar için bir zarar ve aldatmaya yol açmaması üzerinde durulmuştur. Bu işlem meşruiyetini teâmül hâline gelmesi ile kazanmış ve hukuk sistemleri içerisinde yerini almıştır. Bu yer almayı batı hukuku çizgisinde Roma Hukukundan başlayarak gözlemek ve Türk Hukukunda da bunu takip etmek mümkündür. İslâm Hukukunda bu sözleşmenin meşruiyeti bakımından özellikle Hanefilerde teâmüle çokça vurgu yapılır. Uygulamadaki ihtiyaç ve yaygınlık sebebiyle genel bir kabulün var olduğu kabul edilmektedir. Aksi halde klasik görüşteki olmayan bir malın satışı yasağına maruz kalacaktır. Hukuki mahiyetindeki tartışmalar Mecelle ile birlikte günümüzdeki ihtiyaçlara önemli ölçüde cevap verir tarzda neticelenmiş ve Osmanlı hukukuna da bu şekilde yansımıştır. Günümüzde bir çok alanda uygulama imkanı bulan eser sözleşmesi ile daha basit konuların sözleşmeye bağlandığı gibi, büyük inşaat ve yapım projeleri ile proje finansmanı alanları da sözleşme konusu olabilmektedir. Gelinen noktada İslâm ve Türk Hukukunun ayrıldıkları noktalardan daha fazla benzeşen yönlerinden bahsetmek mümkün görünmektedir.
Keywords : İslâm Hukuku, Türk Borçlar Hukuku, Eser Sözleşmesi, Sipariş Anlaşması, Tedarik Sözleşmeleri