1923-1960 Arası Süreçte Türkiye’de Cumhuriyet - Muhafazakârlık Geriliminin Mekânsal Yüzü

Authors : Gencay Serter

Pages : 113-141

Doi:10.26650/siyasal.2020.29.1.0088

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2020-03-30

Article Type : Research

Abstract :Devrimci ve modernist bir atılımla başlayan Cumhuriyet, kurulduğu andan itibaren muhafazakâr düşünce ile gerilimli bir ilişki içerisinde olmuştur. Türkiye’ye özgü koşullar içerisinde biçimlenen bu gerilim her iki düşünce sistematiğini farklı dönemlerde, o dönemin kendi özgün koşullarının dinamiğine göre biçimlendirmiştir. Cumhuriyet ve muhafazakârlık arasında süren mücadelede Cumhuriyetin kurulmasından, çok partili hayata geçişi içerisinde barındıran ve en kritik dönemlerden biri olarak belirginleşen 1923-1960 arası dönemin ilk yarısında (1923-1945) modernist dünya görüşünü hayata geçirmek için cumhuriyet, idari ve hukuki düzenlemelerin yanında, tüm bu atılımları gerçek anlamda gündelik yaşamda hâkim kılmak amacıyla mekânı devrimci bir tavırla şekillendirmiştir. 1945-1960 arası süreç ise cumhuriyet ideolojisi karşısında muhafazakâr ideolojinin güç kazanarak yeniden görünür hale gelmeye başladığı ve muhalefetini sürdürdüğü bir dönem olarak belirmiştir. Her iki dönem içerisinde de ideolojik açıdan mekân stratejik önemde olmuş ve her iki ideolojik kanadın birbirlerine karşı sürdürdükleri mücadelede etkin şekilde kullanılmıştır. Dolayısıyla günümüzde etkileri halen görülen cumhuriyet muhafazakârlık mücadelesinde, en kritik zaman aralığı olarak ortaya çıkan 1923-1960 arası dönem ideolojik ve pratik kırılmaların yaşandığı ve bunların mekân üzerinde izler bıraktığı bir dönem olmuştur. Bu kapsamda makalede, belirlenen zaman aralığı dâhilinde, muhafazakârlık-cumhuriyet mücadelesinin seyri ve bu mücadelede mekânın oynadığı stratejik rol analiz edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Mekân, Muhafazakârlık, Cumhuriyet, Devrim, Modernizm