Homo Faber’in Dünyasından Animal Laborans’ın Zaferine: Hannah Arendt’in Politika Teorisinde Totaliter Tahakkümün Vücut Bulduğu İnsanlık Koşulu Üzerine Bir İnceleme

Authors : Aylin Kiliç Cepdibi

Pages : 69-93

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2018-05-14

Article Type : Research

Abstract :20. yüzyıla insanlık tarihi içinde en dehşet verici yüzyıl demek herhalde yanlış olmayacaktır. Ne var ki bu yüzyılı dehşet verici kılan, yalnızca yıkım araçlarının, onları imal edenlerin tahayyülünün de ötesine geçebilecek bir güce ulaşmış olması değil, insanlığın yüzyıllar boyunca evrilerek şekillendirdiği ve şekillendiği tüm kurumları ve yapıları yok edici bir radikalliğe sahip olan totalitarizm deneyimidir. Hannah Arendt’in "Totalitarizmin Kaynakları” isimli eseri, Nazi totalitarizmini yeni ve emsalsiz kılan niteliği oluşturan unsurların kökenlerinin aslında sırada dünyada "şimdi” olup biten şeyler olduğunu çarpıcı bir biçimde ortaya koyar. Arendt’in deyimiyle "dip akıntısı” şeklinde devam eden bu yapılar, ilişkiler ve durumlar Nazizm’in yenilgisiyle de ortadan kalkmış değildir. Arendt’in kökenlere yönelik incelemelerinin ikinci bölümünü oluşturan yetkin eseri "İnsanlık Durumu”, insanlık durumunun temelini oluşturan üç etkinlik biçiminin fenomenolojik çözümlemesini yapar. Eserinde en önemli iddialardan biri, bu etkinlikler içerisinde "homo faber”in etkinliği olan "yapmanın”, onun tüm iş ve imalatının güdüleyici ilkesi olan "faydacılığının” ve "araçsallık” ölçütünün tüm beşeri ilişkileri sarıp sarmalaması süreci ile totaliter yönetim biçimlerinin şekillenebileceği toplumsal iklim arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Bu çalışmada, Arendt’in politika teorisinde totaliter tahakkümün vücut bulabildiği "insanlık durumu”, "homo faber” ve onun egemenliğindeki "faydacı” ilkenin nasıl sonunda kendisini de içine alarak bütün dünyanın ve yeryüzünün araçsallaştırılması ve giderek değersizleştirilmesiyle sonuçlandığı, bunun ise totaliter tahakkümün aradığı insanlık koşulu olduğu açıklanmaya çalışılacaktır. 
Keywords : Totalitarizm, Homo faber, Animal laborans, Araçsallık, Yabancılaşma