Risale-i Serteraş

Authors : Hüsna Kotan

Pages : 563-591

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research

Abstract :Uygurlara ait geleneksel meslekleri konu edinen çalışmalar Uygur Türkleri tarafından risale olarak adlandırılan eserlerde vücut bulmuştur. Sözlü gelenek ve kaynaklardan beslenen risale yazma geleneği Uygurların kültür ve edebiyatında önemli bir yer tutmaktadır. Çiftçilik, tüccarlık, çobanlık, çömlekçilik, dericilik, aşçılık gibi çeşitli meslekler üzerine risale yazan Uygurlar, bu eserlerde mesleklerin ortaya çıkışını, mesleğin pirlerini, mesleği icra edenlerin uyması gereken kuralları ve icra sırasında okunması gereken ayet ve duaları dile getirmektedirler. On sekizinci on dokuzuncu yüzyıllarda yazılan, geleneksel meslekleri konu edinen ve günümüze kadar ulaşan bu kitaplar dünyada çeşitli kütüphane ve koleksiyonlarda muhafaza edilmektedir.  Bu eserlerin yer aldığı kütüphanelerden biri de Almanya Berlin Devlet Kütüphanesi Doğu El Yazmaları Koleksiyonu’dur. Burada "Risāle-i Serterāş” adı ile kayıtlı Uygur Türkçesi özellikleri taşıyan bir meslek risalesi bulunmaktadır.  Bu çalışmada "Berberlik Risalesi” anlamına gelen "Risale-i Serteraş” adlı yazma eserin transkripsiyonu yapılarak Latin harflerine çevrilmiş ayrıca Uygur dili ile yazılan bu risalenin Türkiye Türkçesine de aktarımı yapılarak eserin barındırdığı yazım, ses ve şekil özellikleri metinden hareketle tespit edilmiş ve örnekler eşliğinde dikkatlere sunulmuştur.
Keywords : Risale, Yeni Uygur Türkçesi