SİMURG İLE İLGİLİ AÇIKLAYICI BİR METİN: DER BEYÂN-I AHVÂL-İ SÎMURG-I ‘ANKÂ

Authors : Özkan Daşdemir

Pages : 42-51

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-01

Article Type : Research

Abstract :Ortak bilinç alanında üretilen arkaik tasavvurlarda gökyüzü önemli bir yer işgal etmektedir. Kutsalla yakından ilişkili olduğu kabul edilen gökyüzünde somut varlıklarıyla ortaya çıkan kuşlar bu alanın en ilgi çekici unsurları arasındadır. Tarihî süreç içinde toplumdan topluma değişebilen olumlu ve olumsuz kuş tasavvurları konuyla ilgili zengin bir literatür ortaya çıkarmıştır. Kozmik bir varlık olarak kurgulanan ve güneşi simgeleyen Simurg, kökleri eski Farsçaya kadar giden ve değişik kültürlerde çeşitlemeleri olan mitik kuşun adıdır. İslamiyet’ten sonra Arapların Anka kuşu ile birlikte anılan ve bu yazıya konu olan kısa metinde Simurg-ı Anka şeklinde adlandırılan mitik varlıkla ilgili tasavvurlar başlangıçta olumlu iken İslam geleneğinde çoğunlukla olumsuz tasavvurlarla takdim edilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada kökleri mitik anlatılara dayanan efsanevi Simurg (Anka) kuşunun kökeni ve farklı kültür çevrelerindeki çeşitlemeleri hakkında bilgi verildikten sonra, Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Türkçe Yazmaları koleksiyonunda 927/11 demirbaş numarasıyla kayıtlı Der Beyân-ı Ahvâl-i Sîmurg-ı ‘Ankâ başlıklı kısa metindeki Simurg (Anka) nitelemeleri değerlendirilecektir.
Keywords : Simurg, Anka, Mitik Kuş