İSKÂN-I AŞÂİR VE MUHACİRÎN UMÛM MÜDÜRLÜĞÜNDEN BERLİN BÜYÜKELÇİLİĞİNE MEHMET HAMDİ (ARPAĞ) BEY

Authors : Mevlüt Yüksel

Pages : 485-526

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-26

Article Type : Research

Abstract :Mehmet Hamdi (Arpağ) Bey, Osmanlı Devleti’nin son döneminden Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk çeyrek yüzyılına kadar olan süreçte önemli görevlerde bulunmuş bir devlet adamı ve diplomattır. Duyûn-ı Umûmiye’de başladığı memuriyet hayatına, I. Dünya Savaşı yıllarında önemli çalışmalar yaptığı İskân-ı Aşâir ve Muhacirîn Umûm Müdürlüğü vazifesiyle devam etmiştir. Hamdi Bey, savaştan sonra Rus işgalinden kurtarılan vilayetlerin yeniden imarı için kurulan komisyonda ve Londra Konferansı’na katılan heyette bulunmuştur. 1923 seçimlerinde Erzincan milletvekili seçilen Hamdi Bey, aynı yıl Lozan Barış Antlaşması gereğince Türkiye ile Yunanistan arasında yapılacak nüfus mübadelesi işinden sorumlu Muhtelit (Karma) Mübadele Komisyonu üyeliğine atanmıştır. 1925-1934 yılları arasında Viyana Elçiliği, 1934-1939 yılları arasında ise Berlin Büyükelçiliği yapmıştır. Emekli olduktan sonra bir süre matbaacılık yapan ve gazete çıkaran Hamdi Arpağ, Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokrat Parti teşkilatlarında görev almıştır.  Bu çalışmada; Türkiye’nin yakın tarihinde önemli görevler yürüten devlet adamı ve diplomatlardan Mehmet Hamdi Arpağ’ın İskân-ı Aşâir ve Muhacirîn Umûm Müdüriyeti’nden, Berlin Büyükelçiliği’ne kadar olan memuriyet hayatı ve faaliyetleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı ise; devrinin olayları dâhilinde yakın dönem Türk tarihinin önemli şahsiyetlerinden olan Arpağ’ın tanınmasına katkı sağlamaktır.
Keywords : Berlin Büyükelçisi, Muhacirîn Müdürü Hamdi Bey, Muhtelit Mübadele Komisyonu, Viyana Elçisi, Berlin Büyükelçisi