PROF. DR. M. ORHAN OKAY’IN MEDENİYET ANLAYIŞI

Authors : Ömer Karataş

Pages : 389-403

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2020-12-18

Article Type : Research

Abstract :Sosyal Tarihsel süreç bakımından, iki asrı aşkın süredir zihinleri meşgul eden bir mevzu olan medeniyet, bir terim olarak on dokuzuncu asır itibarıyla Türk düşünce hayatında yer edinir. Osmanlı Devleti’nin yönünü Batı’ya çevirdiği yıllarda gündeme gelmesi nedeniyle medeniyet, genellikle toplum tarafından Batılılaşma veya modernleşme faaliyetleriyle özdeşleştirilir. Dolayısıyla medeniyet, bir diğer sosyal mefhum olan kültür ile karıştırılmaya başlanır. Bu doğrultuda, medeniyet tabiri telaffuz edildiğinde, Türk toplumunun zihninde sadece Batı medeniyeti canlanır hâle gelir. Hatta toplum, medeniyetin millî kültürden kopmayı ifade ettiğine kanaat getirdiğinden, medeniyeti eleştirme yoluna gider. Yeni Türk Edebiyatı sahasında öncü çalışmalar meydana getirerek, yol gösterici bir misyon üstlenen Prof. Dr. Orhan Okay da gerek akademik hayatı, gerekse sosyal hayatı esnasında medeniyet mevzuuna duyarsız kalmaz. Medeniyet ve kültürün birbiriyle karıştırılan mefhumlar olduğunun altını çizerek, mevzubahis unsurlar arasındaki farkı belirginleştirmeye çalışır. Medeniyet kavramının sınırlarını çizmek üzere, kültürün manevi unsurları bünyesinde toplamasına karşılık, medeniyetin maddi boyuttaki yaşama vasıtalarını ifade ettiğini ileri sürer. Bu makalede, Orhan Okay’ın medeniyet teriminin gündeme gelişine dair tespit ve görüşleri değerlendirilmek suretiyle, medeniyete bakış açısı belirginleştirilmeye çalışılmaktadır. Toplumun medeniyete yüklediği manalar Orhan Okay’ın gözünden yansıtılıp, Türk medeniyetinin bir nehir misali Doğu’dan Batı’ya doğru akışının kaynağı ve mansabı dikkatlere sunulmaktadır.
Keywords : Orhan Okay, Medeniyet, Batılılaşma