ŞERİF MARDİN ile NİYAZİ BERKES’İN ATATÜRK DEVRİMLERİNE BAKIŞLARINDA ZİHNİYET DEĞİŞİMİ MESELESİ

Authors : Elif Türkislamoğlu

Pages : 360-376

Doi:10.33723/rs.617635

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2019-10-22

Article Type : Research

Abstract :Atatürk devrimleri Türk düşünce hayatında özellikle 1960’lı yıllardan itibaren sıklıkla gündeme gelen bir tartışma konusu olmuştur. Devrimlerin görüntüye yönelik olduğu ve Doğulu bir toplumu dönüştürmeye yetersiz kaldığı konusunda yoğunlaşan bu tartışmalara Türk düşününün önde gelen iki ismi, Niyazi Berkes ve Şerif Mardin farklı bir bakış açısıyla yaklaşmışlardır. Mardin ve Berkes’in Atatürk devrimlerine bakışlarında, söz konusu süreci bir zihniyet değiştirme meselesi olarak gördükleri anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda Şerif Mardin, Atatürk devrimlerini Müslüman bir Doğulu toplumda geleneksel cemaat yapısından bireye ve akla dayanan Batılı toplum yapısına geçiş çabası olarak değerlendirir. Berkes ise devrimleri, toplumun yönünü Doğu yörüngesinden Batı yörüngesine çevirebilecek bir hareket olarak görür. Bu makalede Mardin ve Berkes’in Atatürk devrimlerini niçin bir zihniyet dönüşümü çabası olarak gördükleri konusu birey, toplum ve gelenek unsurları çerçevesinde tartışılmakta ve bu yaklaşımın devrim sürecini anlamak açısından Türk düşünce hayatındaki farklılığı vurgulanmaktadır.
Keywords : Atatürk Devrimleri, Zihniyet, Laiklik, Din, Gelenek