DUYGUSAL ZEKÂNIN TÜKETİCİ ETİK DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ROLÜNE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA

Authors : Polat Can, Özden Özdemir

Pages : 286-302

Doi:10.33723/rs.594688

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2019-07-31

Article Type : Research

Abstract :Bireysel ve toplumsal farkındalığa ve duyguların ifadesine olanak tanıyan duygusal zekâ, yaşamın birçok alanında büyük önem arz etmektedir. Tüketici değerlendirmelerinde ve tercih aşamalarında aktif rol oynayan duygusal zekâ etik olgusuyla paralel hareket etmektedir ve ulaştığı sonuçlar etik kurallara dayalıdır. Yaşanılan toplumda tüketici perspektifinden bakıldığında da duygusal zekâ, tüketicilerin karar alma davranışı geliştirmesinde ve karar alırken etik kuralları göz önünde bulundurmasında aktif bir rol oynamaktadır. Tüketicilerin alternatif değerlendirme ve seçim yapması hem kendisi hem de diğer bireyleri etkileyecek kararlar alırken duygusal zekâsını kullanmasına ve etik kurallara dayalı davranışlarda bulunmasına bağlıdır. Çalışmada duygu ve zekâ kavramı kapsamında duygusal zekâ ele alınırken, etik ve tüketici etiği kavramları ile birlikte değerlendirilmeye çalışılmıştır. Uygulama kısmında ise duygusal zekânın tüketici etik davranışı üzerindeki etkileri konusunda anket yöntemi ile elde edilen veriler analiz edilerek çalışmaya eklenmiştir. Araştırmaya Ankara’da ilinde ikamet eden ve farklı sektörlerde çalışan, 18 yaş üzeri toplam 400 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcılara Ocak- Mart 2019 tarihleri arasında bir anket çalışması uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan anketin ilk bölümü duygusal zekâ düzeyini belirleyen toplam 35 sorudan oluşmaktadır. İkinci bölümde, tüketicilerin etik davranışını belirleyen toplam 21 soru yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise toplam 6 soruluk demografik bilgiler bulunmaktadır. Katılımcıların duygusal zekâ ve tüketici etik davranışı ile ilgili yargılara katılım düzeyleri 5’li likert ölçeği (5= Tamamen katılıyorum, 1= Kesinlikle katılmıyorum) ile ölçülmüştür. Verilerin analizi için SPSS 22 paket istatistik programı ve doğrulayıcı faktör analizi için AMOS 23 programından yararlanılmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında elde edilen bulgulara genel boyutta bakıldığında, duygusal zekâ boyutları ile tüketici etik davranışları arasında anlamlı bir ilişkinin var olduğu bulgusu elde edilmiştir. Tüketici etik değerleri üzerinde duygusal zekâ yaklaşımının önemli oranda etkiye sahip olduğu ifade edilebilir. İnsanı diğer canlılardan ayıran temel özelliklerinden olan duyguları, zekâ ile birleşerek daha fonksiyonel hale geldiği ve duygusal zekâ boyutu ile tüketimde etik yaklaşım yapısı üzerinde olumlu katkı sağladığı gözlemlenmiştir.
Keywords : Duygusal Zekâ, Tüketici Etiği, Tüketici Davranışı