Local Shipyards in the Ottoman Empire: Lemnos Island (1780–1862)

Authors : Arzu Baykara Taşkaya

Pages : 251-283

Doi:10.38000/juhis.1023490

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Research

Abstract :Limni Adası’nın can damarı, limanın hemen giriş kısmında bulunan küçük tersanedir. Bu tersanede İstanbul’un fırkateyn ve kalyon ihtiyacı karşılanmıştır. Adada gemi inşasında çalıştırılmak amacıyla sürekli işçi temin edilmiştir. Bu işçiler ile beraber, gemi yapım malzemesi için gerekli olan kereste Rumeli Sancağı’ndaki ormanlarından demir ve çivi İstanbul’dan sağlanmıştır. Bu tersane ile beraber bölge ekonomik olarak canlanmıştır. Limni Adası’nda en fazla yapılan gemi tipi kalyon ve orta büyüklükte bir savaş gemisi olan firkateyndir. Gemi inşası için en önemli iki unsur çalışacak olan personel ile geminin inşasında kullanılacak olan malzemelerdir. Bu iki önemli konu birbiri ile iç içedir. Geminin kaptanı bu iki işi yürütmekten sorumlu tutulmuştur. İnşa edilen gemiler, belli sürede bitirilip gönderilmek zorundaydı; çünkü gemi malzemesinin telef olma durumu vardı. Eğer gemi belirlenen sürede bitirilemezse; malzeme çürüyebiliyordu. Bu yüzden evraklarda sürekli olarak biran evvel malzemenin getirilmesi; işçilerin temin edilmesinden bahsedilmektedir. İstanbul’a donamaya ait olan gemilerin inşa merkezi olan gemilerin bir kısmı hisseli olarak inşa edilirken; birçoğunun ada yönetiminde görevli mültezim ve voyvoda tarafından inşa edildiğini görüyoruz. Limni Adası’nda gemi yapımından bizzat sorumlu bölgedeki en etkili unsur Voyvoda Abdülkerim Ağa’dır. Farklı dönemlerde dokuz geminin yapılmasından bizzat sorumlu olan ağa; görevlerini başarıyla tamamlamıştır. Makalemizde XVIII. yüzyıl sürecinde özellikle taşra tezgâhlarında değişmeye başlayan İstanbul’a olan bağımlılık ilişkisi incelenmiş; arşiv belgeleriyle elverdiği ölçüde Limni Adası’nın İstanbul’ a olan yakınlığı dolayısıyla, başkentten aldığı yardımların da desteğiyle donanmanın ihtiyacı olan orta büyüklükte ve yapılabilecek maksimum kapasitede gemi inşası açıklanmaya çalışılmıştır. 
Keywords : Limni Adası, Fırkateyn, Gemi İnşası, Kereste ve Demir, Voyvoda Abdülkerim Ağa, Seçmeli Monarşi