NEDÎM’İN "OLMUŞ SANA" REDİFLİ GAZELİNDE RENKLERİN KULLANIMI/Use of Colors in the Ghazel of Nedîm with the Redif "Olmuş Sana"

Authors : Sedat Kardaş

Pages : 391-407

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2019-06-27

Article Type : Research

Abstract :Öz Tarihi insanlık tarihi kadar eski olan renkler, insanlar tarafından  duyguların ifadesinde çokça kullanılmıştır. Edebi eserlerde de gerek doğaya  ait unsurların ifadesinde, gerekse insana ait duygu ve düşüncelerin yansıtılmasında  renklerin sahip olduğu anlamlar ve çağrışımlardan yararlanılmıştır.  Özellikle sanat endişesi ve şairane üslubun esas alındığı Divan şiirinde renklerin  özel bir yeri vardır. Klasik şiir estetiğine bağlı olarak şiirler yazan Divan  şairleri, mensubu oldukları estetik anlayış gereği, duygu ve düşüncelerini ifade  ederken kullandıkları özgün veya klasik simge ve sembollerde, tasvir ve  çağrışımlarda renklerden faydalanmışlardır. Şairler sevgilinin güzellik unsurlarından  bahsederken, bunları nesnelere benzetmişlerdir. Zamanla artık bu  nesneler kullanılmadan, istiare yoluyla ifade ettikleri anlamlardan yararlanılarak  sadece renklerle sevgilinin güzelliği anlatılmıştır.  Klasik şiir anlayışının en başarılı şairlerinden olan Nedîm de renkler  ve ifade ettikleri anlamları şiirlerine taşıyan şairlerden biridir. Yaradılışı itibariyle  renkli bir kişiliğe sahip olan Nedîm, bu özelliğini şiirlerindeki renkli  hayaller ve tasvirlerde ortaya koymuştur. Nedîm’in kendine has üslubunun,  şairlik kudretinin ve renk kullanımının yansımaları "olmuş sana” redifli gazelinde  görülür. Şair, konu birliği sağladığı ve her beyitte sevgilisinin bir vasfını  anlattığı bu gazelinde, renklerin simgesel özelliğinden faydalanmış ve her  beyitte farklı bir rengi ön plana çıkarmıştır. Bu sebeple çalışmamızda, söz  konusu gazelin her beyti sırasıyla ayrı ayrı değerlendirilerek, beyitlerde renk lerin kullanım şekli ve amacı ile birlikte hâkim renkler tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Divan Şiiri, Nedîm, Renkler, Renk Simgeciliği,  Renk Tenasübü. Abstract Colors which are as old as the history of mankind have been widely  used by people in the expression of emotions. In literary works, the meanings  and connotations of colors have been used both in the expression of the elements  of the nature and in reflecting the feelings and thoughts of the human.  Especially in Divan poetry based on artistic worry and poetic style, colors  have a special place. Divan poets, who wrote poems depending on classical  aesthetics, benefited from colors in the original or classical symbols, depictions  and associations that they used to express their feelings and thoughts as a  necessity of the aesthetical poetry understanding they belonged to. When poets  talked about the beauty elements of their beloved, they likened them to  objects. In time, without using these objects, only through colors, the beauty  of the lover was explained by using the meanings which they expressed with  metaphors.  One of the most successful poets of classical poetry, Nedîm is one of  the poets who carried the colors and the meanings they expressed into his  poems. Nedîm, who had a colorful personality from his creation, revealed  this feature in the colorful dreams and descriptions in his poems. The reflections  of Nedîm's unique style, power of poetry and use of colors are apparently  seen in his ghazel with the redif "olmuş sana”. This ghazel in which he  provided subject unity and mentioned the beauty of the beloved in every couplet,  he used the symbolic feature of colors and emphasized a different color  in each couplet. For this reason, in our study, each couplet of the ghazel in  question was separately evaluated respectively, and the dominant colors were  tried to be determined with the way and the purpose of the use of colors in  the couplets. Keywords: Divan Poetry, Nedîm, Colors, Color Symbolism, Color  Proportion.
Keywords : Divan Şiiri, Nedîm, Renkler