MAHLAS BEYİTLERİNDE MÜTERADİF YAPILAR/Synonymous Structures in Pseudonym Couplets

Authors : Orhan Kiliçarslan

Pages : 93-111

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2018-12-25

Article Type : Research

Abstract :Manzum metinlerde şairin bir imzası olarak kullanılan mahlaslar, takma adlardır. Mahlas seçimi şairin kendi tercihi olabileceği gibi üstatları ta-rafından da verilir. Klasik şiirde şairler mahlas beyitlerinde özellikle mahlas olarak kullanılan ismin paralelinde bir kelime kadrosu oluştururlar. Bu durum özellikle klasik şiirde yoğun biçimde kullanılan kelimelerden mahlas seçmiş şairlerin divanlarında daha çok dikkat çeker. Mahlas beyitlerinde, mahlasın eşanlamlısı olan Arapça ve Farsçadaki kelimeler yaygın olarak kullanılır. Bu durum hüsn-i tahallüs dışında da şairlerin bilinçli bir kelime havuzundan se-çim yaptığının bir göstergesi olması bakımından değerlidir. Bu makalede özellikle şiir metinlerinde artık klişe konumunda bulunan ve hemen her di-vanda benzer istiare ve teşbihlere konu olan kelime ve birleşik yapıların ince-lemesi mahlas beyitlerine katkıları üzerinden değerlendirilmiştir. Divanlarda çoğunlukla mahlas ile ilintili kelime ve söz grupları eş anlamlılık çerçevesin-de ele alınmış, bir kısmında ise anlam ilgisi zıtlık bildiren sözcükler etrafında oluşturulmuştur. Tespit edilen örnekler tablolar halinde gösterilmiş, mahlas beyitlerindeki bu yoğun kullanımlar açıklanmaya çalışılmıştır. Pseudonyms used as a signature of the poet in poetic texts are actually nicknames. Whereas the poets can choose their own pseudonyms, they can also be given by their masters. In classical poem, poets form a word group in parallel with the name particularly used as pseudonym in their pseudonym couplets. This situation can be seen more often in the divans of the poets who chose pseudonyms out of the words that were frequently used in classical poem. In pseudonym couplets, Arabic and Persian words that are synonyms of pseudonym are used extensively. This indicates an important situation in terms of the fact that poets make a selection from a word pool consciously apart from hüsn-i tahallüs. In this article, examination of word and compound structures which are now considered stereotypes especially in poems and are subjects to similar metaphors and similes in almost all kinds of divans were analyzed over their contributions to pseudonym couplets. Mostly in divans, words and word groups related with the pseudonym were dealt in terms of synonymity, and in some of them, meaning relevancy was formed around an-tonyms. The samples found were shown in tables and the explanations of the-se intensive usages were given.
Keywords : Mahlas, Mahlas Beyitleri