The Late 4th - Early 5th c. Mosaic Pavements in Philippopolis and Augusta Traiana in Thrace

Authors : Ivo Topalilov

Pages : 315-334

Doi:10.26658/jmr.1143763

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2022-11-09

Article Type : Research

Abstract :Bu makale, Trakya’nın şimdiye kadar ortaya çıkarılmış Geç Antik Çağ’daki en önemli iki kenti Philippopolis ve Augusta Traiana’da 80’li yıllarda bulunan ve 4. yüzyıl ile 5. yüzyılın ilk yirmi yılına tarihlenen kamu binaları ile yarı resmi ve özel konutları süsleyen mozaik döşemeleri ele almaktadır. Bu, o zamana kadar farklı şekillerde gelişmiş, ancak bahsi geçen dönemde tam geometrik motif kullanımı ile karakterize olan her iki şehirde de mozaik gelişimi için çok önemli bir dönemdir. Trakya’daki özel mozaik döşemelere Tetrarşi döneminden itibaren rastlanılmasına rağmen, tam geometrik kompozisyon özel evlerin aulalarında geniş kabul görmemiştir ve gerçek amblemli veya sahte amblemli figürlü kompozisyonlarla karşılaşılmaktadır. I. Theodosius ve Arcadius döneminde Hristiyanlığın yeni imparatorluk ideolojisine dahil edilmesi ve Devlet ile Kilise arasında uyumun sağlanması, Hristiyan piskoposunun önemini yansıttığı gibi, aynı zamanda paganizm ve sanatı ile herhangi bir bağlantıdan kaçınmak için geometrik ögeler dışındaki diğer kompozisyon ve motiflerin aniden terk edilmesiyle her iki şehirde de mozaik sanatının üslup gelişimi etkilenmiştir. İncelenen örnekler, mütevazı renklere sahip, tam, ‘ortodoks’ geometrik kompozisyon ve motiflerin Hristiyan din adamlarının özel evlerine dağıtıldığını, birkaç özel sembolün dahil edildiği bu geometrik mozaiklerin - litürjik bir gereksinim olarak Hristiyan bazilikalarında, Hristiyanlık ile ilgili olduğunu ortaya koymaktadır. Hiç şüphe yok ki, Hristiyan bazilikalarındaki mozaik döşemeler, 5. yüzyılın ortalarından itibaren her iki şehirdeki seçkinlerin aulaelerinin mozaik döşeme süslemelerine ilham kaynağı olmuştur. Dolayısıyla resmi ve özel kültüre Hristiyanlık hakimdir. Sonuncusu ama en önemlisi de, belirli Hristiyan sembollerinin dahil edilmesiyle birlikte Hristiyan çağrışımı kazanan figürlü kompozisyonlardır. Bu çalışma, Geç Antik Çağ’da Trakya’daki siyasi sürecin gelişiminin incelenmesi için mozaik döşemelerin hala hafife alınan önemini ortaya koymakta ve başka yerlerde de kanıtlandığı gibi bunları belirli tarihsel olaylarla ilişkilendirmektedir.
Keywords : Hristiyanlık, geometrizasyon, mozaik döşeme, aula, palatium