Haritalı Musavver Coğrafya-i Umumi (1910) Ders Kitabının İçerik Bakımından İncelenmesi

Authors : Hamit Çalişkan, Ali Osman Kocalar

Pages : 117-134

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmayla Osmanlı’nın son döneminde birçok siyasi olaylara sahne olan toplum hayatında ve eğitim hayatında çok köklü değişiklik ve yeniliklerin yaşandığı II. Meşrutiyet döneminde okutulan bir ders kitabı incelenmiştir. Bu dönemdeki coğrafya eğitiminin nasıl olduğu ile ilgili olarak İbn Nüzhet Cevat Bey tarafından rüştiyelerde okutulmak üzere hazırlanan bir eser örneklem alınmıştır. "Haritalı Musavver Coğrafya-i Umumi” adlı bu eserde coğrafya ders kitaplarındaki içeriğin ne olduğu ve içeriğin sunumunun nasıl olduğu hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır. Günümüz Türkçesine "Haritalı Resimli Genel Coğrafya” olarak çevrilen bu eser resimli bir ders kitabı olması, yaş seviyesine göre hazırlanmış olması ve ortaokullarda okutulmuş olması bakımından kıymetlidir. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı kullanılmış olup veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmış ve elde edilen veriler nitel analize tabi tutulup araştırmada kullanılabilir duruma getirilmiştir. İnternet ortamında aslından taranmış hali mevcut olan bu eser öncelikle araştırmacılardan biri tarafından günümüz Türkçe’sine çevrilmiştir. Daha sonra tarih eğitimcisi ile birlikte diğer araştırmacı hem çevirinin doğruluğu hem de verilen bilgilerin uygun şekilde analizi için sınıflandırma yapmıştır. Araştırmada ders kitabının içerik olarak incelenmesi Talim ve Terbiye Kurulunun ders kitapları içerik değerlendirme kriterleri dikkate alınarak yapılmıştır. Buna göre çok farklı sorulara cevaplar aranmış ve bu bilgiler bulgular kısmında sunulmuştur. 
Keywords : Osmanlı Devleti, coğrafya eğitimi, ders kitabı, içerik