Yozgat'ta Bir Ev ( Şemsettin Ağa Evi)

Authors : Ülkem Yaz, Nefise Yüksel

Pages : 561-578

View : 44 | Download : 18

Publication Date : 2021-08-04

Article Type : Research

Abstract :Türk ev mimarisinin gelişmesini, zengin süsleme unsurları olan örneklerini 17. yy dan itibaren izleyebilmekteyiz. Uygarlığın temel görüntülerinden biri ve yaşamın bütün etkinliklerinin gerçekleştiği üretim ortamı olan evin toplumun değişik biçimlerde dile getirdiği işlevsel, simgesel, estetik değerleri dönemin kültür, teknoloji ve ekonomik koşulları doğrultusunda gelişmesini sürdürmüştür. Tarihi Türk evleri uzun süre önem verilmeyen bir konu olmuştur. Bunun sonucu olarak 19. yy sonuna kadar bu konuda bilimsel araştırmalara rastlanmamaktadır. Buna paralel olarak mimari eserlerin önemli unsurları olan bezemeler Türk sanatı, kültürü ve tarihi alanlarda yerini alamamıştır. Mimari açıdan değişik plan ve süsleme özelliklerine sahip olan Yozgat evleri henüz bu açıdan ele alınamamıştır. Türklerin Orta Asya’dan günümüze geliştirerek getirdiği sayısız sanat eserleri, örf ve adet izleri, Türk sanat ve kültür tarihinin geçmişi bakımından önem taşır. Bu durumda ev Türk kültür ve sanatının en karakteristik unsurlarından birisidir. Son 40-45 yıl içinde köyden şehre göç ve çarpık şehirleşme sonucu bu evler ya terk edilmiş ya da yerlerini Türk mimari ve süsleme unsurlarından yoksun apartmanlara bırakmıştır. Bunun sonucu Türk süsleme sanatımızın örnekleri de yok olma durumu ile karşı karşıya kalmıştır. Bu çalışmada; Yozgat Merkez’de bulunan Şemsettin Ağa evi bütün yönleri ile incelenmiştir. Günümüzde yok olmuş bir eser olan ev 1994 yılında Geç Dönem Tarihi Yozgat Evleri adlı Nefise Yüksel tarafında hazırlanmış olan Yüksek Lisans Tezinde incelenmiştir. Yapının, bölgesel ve dönemsel özellikleri ortaya konmuştur. Konu ile ilgili farklı araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalar detaylı bir şekilde taranmıştır. Bu incelemelerde elde edilen birikimler doğrultusunda Şemsettin Ağa Evinin değerlendirilmesi yapılmıştır. Yapı gerek süslemeleri gerekse plan tipi ve malzemeleri açısından çağdaşları içinde seçkin bir örnektir. Elde edilen veriler ortaya konularak Geç Dönem Tarihi Türk evlerinin çağdaşları ile kıyaslanmasına olanak sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Yozgat, Historic Homes, House Plans