Vesayetçi Demokrasi Anlayışına Bir Örnek: 1966 Cumhurbaşkanı Seçimi

Authors : Faruk Yahşi

Pages : 911-930

View : 45 | Download : 19

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research

Abstract :1961 Anayasası çelişkili bir görüntüye sahiptir. Bu çelişki, anayasanın hem demokratik ve özgürlükçü hem de sivil yönetimin hareket alanını kısıtlayıcı hükümlere birlikte yer vermesinden kaynaklanmaktadır. Anayasanın askeri bir darbenin ardından ve askeri idarenin denetiminde hazırlanmış olması da bu çelişkili durumun ortaya çıkmasındaki temel etkendir. Askerler 27 Mayıs darbesinin ardından yönetimi sivillere devrederken yeni anayasada kendileri için birtakım ayrıcalıklı alanlar yaratmışlardır. Milli güvenlik politikalarının belirlenmesinde askeri otoriteyi siyasi otoriteye ortak kılan Milli Güvenlik Kurulu (MGK) bu özerk alanların açık örneğidir. Genelkurmay Başkanlığı’nın Milli Savunma Bakanı’na bağlanmak yerine, hiyerarşik açıdan Milli Savunma Bakanı’ndan daha üst konumda olan Başbakan’a karşı sorumlu kılınması da askerin sistem içerisinde edindiği ayrıcalıklardandır. Yeni anayasa, yasama organı içerisinde de askerler için farklı bir düzenlemeye yer vermiştir. Darbeyi gerçekleştiren Milli Birlik Komitesi (MBK) üyesi askerlerin Cumhuriyet Senatosu’nda tabii senatör olarak yer alacakları ve bu görevlerini ömür boyu sürdürecekleri belirtilmiştir. Anayasa’daki bu düzenlemeler Türkiye’de vesayetçi demokrasi anlayışının gelişmesini sağlamıştır. Belirtmek gerekir ki; Türkiye’deki vesayetçi demokrasi anlayışı sadece Anayasa’daki hükümlerle değil, askerin siyasi olaylara dolaylı müdahaleleriyle de izlenebilmektedir. Bu çerçevede; 1961 Anayasası’nın uygulamada kaldığı dönemde gerçekleşen tüm cumhurbaşkanı seçimlerinin, askerin kontrolünde gerçekleşmesi ve asker kökenli isimlerin cumhurbaşkanı seçilmesi dikkat çekicidir. Bu çalışma da 1966 cumhurbaşkanı seçim sürecini incelemektedir. Çalışma, vesayetçi demokrasi anlayışının cumhurbaşkanı seçimindeki etkisini tespit etmeyi hedeflemektedir.
Keywords : Vesayetçi Demokrasi, 27 Mayıs Askeri Darbesi, 1961 Anayasası, 1966 Cumhurbaşkanı Seçimi