Efsaneden Tarihe, Tarihten Edebi Esere "Başını Vermeyen Şehit"

Authors : Seyfullah Yildirim

Pages : 75-98

View : 51 | Download : 20

Publication Date : 2020-04-20

Article Type : Research

Abstract :Tanzimat’la birlikte Batı kaynaklı olarak edebi geleneğimize girmeyen başlayan yeni türlerle birlikte edebiyatımızda Yeni Türk/ Batı Tesirindeki Türk/ Modern Türk Edebiyatı şeklinde isimlendirilen yeni bir dönem başlamıştır. Bu dönemde yeni edebi türler ve şekiller kullanılmaya başlanmakla beraber bu türlerin ilk ürünleri bazen yeni konuları eski şekillerle bazen de yeni türleri eski konular etrafında oluşturma şeklinde olmuştur. Türkçülük akımı, Milli Edebiyat dönemi içerisinde ve Yeni Lisan hareketinin en önemli temsilcilerinden Ömer Seyfettin bu dönemin ve sade dil anlayışının en önemli temsilcilerinden biridir. Ömer Seyfettin eserlerinin konularını Türk kültürünün farklı dönemleri ve farklı kaynaklarından alırken doğrudan Türk Halk edebiyatı anlatı türünün örneklerinden faydalanmıştır. Onun halk kültürü temelli eserlerinin en güzel örneklerinden biri de "Başını Vermeyen Şehit” adlı hikâyesidir. Temelde halk arasında yaygın olarak anlatılmakta olan bir "kesik baş” efsanesi 16. yüzyıldaki tarihi olayların anlatıldığı ve Peçevî tarafından hazırlanmış olan tarih kitabına girmiş oradan da 20. yüzyılda Ömer Seyfettin’in kaleminde edebi hikâyeye dönüşmüştür. Bu makalede edebi eserlerin oluşturulma süreçlerinde Türk Halk kültürü ürünlerinin önemi üzerinde durulacaktır. Ömer Seyfettin’in "Başını Vermeyen Şehit” adlı hikâyesi kendisine kaynaklık eden tarih eseri çerçevesinde ele alınacak ve tarih kitabı ile edebi eser arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılacaktır. Ömer Seyfettin’in hikâyesinin temeli olan "kesik baş” anlatılarının kökeniyle ilgili ana hatlarıyla bilgi verilecek fakat konu ile ilgili benzer ve detaylı çalışmalar olduğu için geniş çaplı bir karşılaştırma yapılmayacaktır.
Keywords : Ömer Seyfettin, Başını Vermeyen Şehit, Kesik Baş, Peçevî