Kutadgu Bilig’de Hükümdarlık ve Hükümdarın Meşruiyeti

Authors : Hayari Beşirli

Pages : 19-33

View : 63 | Download : 44

Publication Date : 2016-11-11

Article Type : Research

Abstract :İktidar bireylerin, diğer bireyler üzerinde inşa ettikleri etki veya başkalarına rağmen isteğini yapabilme olarak tanımlanmaktadır. Bu etkiye sahip olma aynı zaman da zorlayıcı olma durumunu da ifade eder. İktidara ilişkin tanımlamalarda iki nokta üzerinde durulmaktadır. Bunlardan bir tanesi iktidarın toplumsal olarak inşa edildiği, toplumsal yapının bir ürünü olduğu diğeri ise bu inşaya dayalı olarak diğer insanları etkileme ve yönlendirme gücünün meşruiyetidir. İktidarın toplumsal inşası yönlendirme gücünün, meşruiyetinin temelidir. İktidar sahipleri güçlerini iktidarın inşa edildiği toplumsal yapının belirleyiciliğinde ortaya koymaktadırlar. Bu kapsamda toplumsal yapı iktidarın güçlerinin meşruiyetlerine ilişkin olarak kullandıkları sembolleri belirlemektedir. Bunun yanı sıra aynı toplumda, toplumsal gelişmenin farklı dönemlerinde iktidar göstergeleri de farklılaşmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın konusunu 11. Yy da Yusuf Has Hâcib tarafından yazılan ve İslami dönem Türk kültürünün ilk eserlerinden olan "Kutadgu Bilig” kapsamında, Türklerde hükümdarlık anlayışının ortaya konulması oluşturmaktadır. Çalışma adalet, saadet, akıl ve kanaati ifade eden dört ana unsur ve bu dört unsuru temsil eden Kün Toğdı, Ay Toldı, Öğdilmiş ve Odgurmuş sembolik şahsiyetleri üzerine oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında eserin ortaya konulduğu dönemde, Türk toplumunda bu dört ana unsur ve bu unsurları temsil eden dört sembolik şahsiyetlere ilişkin olarak iktidarın meşruiyetini sağlayan unsurlar incelenmiş ve inşa edilme süreci değerlendirilmiştir.
Keywords : Siyasetname, Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip, Karahanlılar