A Cognitive Approach to Practising the Violin

Authors : Erkin Onay

Pages : 155-162

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2016-01-25

Article Type : Other

Abstract :Bir müzik enstrumanı çalarken, öncelikle gördüğümüz müzikal sembolleri, notaları, müzikal nüansları, form gibi ögeleri okuruz. Bunların bizde yarattığı zihinsel duyuş; işitsel, dokunsal ve duyumsal arzulamayla, hareket komutlarını tetikleyerek eyleme-sese dönüşür. Bu süreç icra ve artistik prosesin de temelini oluşturmalıdır. Zihnimiz pasajları, parçaları, eserleri, keman üzerinde çalışmaya başlamadan önce, genel müzikal fikir, anlatım ve iletim unsurları bağlamında, çalma organlarımızın uyumlu hareketlerini önceleme ve eylemleme yolunda berrak bir konuma getirilmelidir. Bu, doğrudan keman üzerinde yapabilmeye çalışmak/çabalamak çalışılması/çalınması için zihinsel öngörü oluşturmak anlamındadır. Zihinsel prosesin öncelenmesi; çoğu verimsiz sonuçlanan, zaman ve enerji kaybına neden olan ve dahası onanmaz fiziksel deformasyonlara yol açabilen bir dizi verimsiz tekrardan korur. Bu makalede, keman eğitiminde bilişsel bir yaklaşımla; "müzikal sembolleri görmek, müziksel kuruluşu resmetmek, cümleleri analiz etmek ve gerekli teknik verileri belirlemek, bu saptamalarla ilgili notlar almak, uyumlu hareketleri tasarlamak" yoluyla, çalma organlarımızın icra-yorum duyarlığında hedefe hazır duruma getirilmesi öngörülmektedir. Keman üzerinde yapılacak çalışmalara ancak bu aşamadan sonra başlanılmalıdır. Bu makale ayrıca, meslek dışı kazalar sonucunda meydana gelebilecek yaralanmalar sonrasında dahi, "zihinsel öngörü-aksiyon" bağlamında yapılacak çalışmalarla, çalma becerilerinin yeniden kazanabileceği örneklenmektedir. Makalede, bilişsel yaklaşımın uygulanabilirliği ile ilgili dört ayrı örneklem sunulmaktadır. Sunuşta her örneklemin, farklı teknik ve müzikal düzeylerde bulunan kemancılara yönelik olarak sıralanması esas alınmıştır. Örnekler, bir profesyonel konser kemencısı ile Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı'nda öğrenimlerini sürdürmekte olan yedi öğrenciyle ilgilidir. Kendisi profesyonel bir konsertist olan, ayrıca bir orkestrada konsertmaisterlik gibi önemli bir yükümlülüğü bulunan bu makalenin yazarı, geçirdiği bir kazada sol elinin ana sinirlerin kopması gibi mesleğini tehdit eden olumsuz bir sonuçla karşılaşmış, sinir transplantasyonu operasyonu geçirmek zorunda kalmış, sonrasında sekiz yıldan fazla bir süreçte yaptığı gözlemlerle, bu tekniği geliştirip şahsen uygulamıştır. Sanatçı bu süreçte, bilişsel yaklaşımı kullanarak eli henüz alçıda olduğu dönemde, kemanın tellerine dokunarak hislerini uyandırmaya çalışmış, alçının çıkarılmasından sonra ilk notaları çalabilmiştir. Sanatçı bu süreçte ayrıca, sırasıyla ton duygusu ve örtüşen hareketlerin anılarıyla; müziği vareden estetik unsurların zihinsel duyumlama ve canlandırılması yoluyla; his kaybına uğramış olan el ve parmaklarını itaatkarlıklarıyla yönetilebileceğini saptamış ve kanıtlamıştır. Sanatçı, keman çalabilmenin çok ötesinde, dokunma duyusunda kaybettiklerini yeniden ve aynı duyarlıkta elde etmiş, konser hayatına yeniden ve hissettiği yetkinlikle geri dönmüştür
Keywords : bilişsel yaklaşım, keman, enstrüman öğrenimi