Türkiye’de Siyasetin Dönüşümü: ‘Güçlü Devlet Geleneği’nden ‘Total Siyaset’e

Authors : Şükrü Mutlu Karakoç

Pages : 227-253

Doi:10.26650/JECS2019-0091

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research

Abstract :Bu makale Türkiye’de "devlet – toplum ilişkisi olarak siyaset”in 1990’lardan bugüne dönüşümünü kavramsal olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kavramsal analiz için öncelikle Cumhuriyet Türkiye’sine hakim siyaset yapısını tanımlayan kurucu parametrelerin tespiti yapılmaktadır. Kurucu parametrelerin tespiti konusunda literatürde Türkiye siyasetini analiz etmek üzere daha önceden geliştirilmiş olan yerleşik kavramsal modellere başvurulmaktadır. Bu kapsamda yerleşik kavramsal modeller olarak Şerif Mardin’in "merkez – çevre”, Metin Heper’in "aşkın devlet – toplum”, İdris Küçükömer’in "Batıcı laik – Doğucu İslamcı” cephe ve Emre Kongar’ın "devletçi seçkinci - gelenekçi liberal” cephe modellerinin literatür analizi yapılmaktadır. Ardından, yerleşik kavramsal modellerin analiziyle tespit edilen kurucu parametrelerden hareketle Türkiye siyaset yapısında 1990 sonrası yaşanan değişim incelenmektedir. Çalışmada Cumhuriyet Türkiye’sine hakim siyaset yapısının, genel olarak 2000 sonrasında gerçekleşen siyasal reformlar etrafında değişerek, kurumsal düzeyde "güçlü devlet geleneği”ne dayalı siyaset yapısından "total siyaset”e dayalı bir siyaset yapısına dönüştüğü iddia edilmektedir. Bu bağlamda ilk olarak ekonomi alanında, yeni üretim ilişkileri, sermaye aktörlerinde çeşitlenme, sermayenin toplumsal alana yayılması etrafında dönüşümün ekonomi boyutu incelenmektedir. İkinci olarak toplumsal alanda, sivil toplum alanının genişlemesi, kimlik politikalarının yükselişi, sosyal gruplarda aktörleşme etrafında dönüşümün toplumsal boyutu ele alınmaktadır. Son olarak siyaset alanında güçlü devlet geleneğinin kurumsal olarak çözülüşü ve sosyal grupların davranış - etkileşimleriyle biçimlenen yeni siyaset yapısı ortaya konmaktadır.
Keywords : Toplumsal tabakalaşma, toplumsal hareketlilik, mesleki statü, çok düzeyli modelleme, ikincil veri analizi