Measuring Architecture and Urban Fabric: The Case of the İMÇ and the SSK Complexes

Authors : Mario Lionar, Özgür Ediz

Pages : 335-354

View : 19 | Download : 16

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research

Abstract :İstanbul'un Zeyrek bölgesi’nde yer alan; Doğan Tekeli, Sami Sisa, ve Metin Hepgüler’in tasarlamış olduğu İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ) ve Sedad Hakkı Eldem’in tasarladığı Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) Kompleksleri, 1960'larda Türk çağdaş mimarlığının gelişiminde yaşanan büyük değişimi temsil eden en önemli örneklerin arasında yer aldıkları kabul edilmektedir. Uluslararası Tarzın önceki dönemini karakterize eden tek-monolitik bina eğiliminin aksine, bu iki kompleks, yeni, büyük-anıtsal bina komplekslerinin daha küçük parçalar halinde eklemlendiği yeni bir biçimsel yaklaşım sunmuştur. Bu yaklaşım, tarihsel bağlam olarak eski, geleneksel Türk mahallelerinin daha küçük ölçekteki kentsel dokusuna duyarlı ve içinde çeşitli mimari hassasiyetleri barındıran yeni bir mimari yaklaşımı oluşturmak amaçlı uygun bir strateji olarak algılanmaktadır. Bu makale, İMÇ ve SSK Komplekslerinin görsel karmaşıklıklarını ve yakın çevrelerindeki Zeyrek Mahallesi'nin özgün kentsel dokusunu karşılaştırmalı olarak "fraktal boyut analiz yöntemini” kullanarak ölçmeyi hedeflemektedir. Bu analiz kapsamında bahsi geçen iki farklı mimari kurgu ve mevcut yerleşimin kentsel dokusu, yerleşim planı ölçeğinde ve mimari kurguyu oluşturan "Euclidyen plan çizimleri” şeklinde ifade edilmiştir. Böylelikle çalışma kapsamında; SSK ve İMÇ kompleksleri ile bulundukları kentsel oluşum arasındaki biçimsel ilişkiyi, "planimetrik görsel karmaşıklık ve süreklilik” açısından ele alarak, sayısal olarak ölçmek ve sonrasında ortaya çıkan sonuçlar ışığında yeniden tartışabilmek mümkün olmuştur.
Keywords : Doğan Tekeli-Sami Sisa-Metin Hepgüler, Kentsel doku üzerinde fraktal boyut analizi, İMÇ Kompleksi, Sedad Hakkı Eldem, SSK Kompleksi