Acil Serviste Akciğer Grafi Endikasyonları Neler Olmalı?

Authors : Mahmut Fırat Kaynak, Özgür Karcıoğlu

Pages : 29-41

View : 29 | Download : 13

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research

Abstract :AMAÇ Acil servise başvuran hastaların %35-61’ine radyolojik tetkik yapılmakta ve bu tetkiklerin %16’sı akciğer grafisi(AG) olmaktadır. Acil serviste çekilen AG’lerinde patoloji saptanma oranı farklı çalışmalarda %2.5-37 arasında değişmektedir. AG istemlerinin doğru endikasyonla yapılmaması sonucu hastaya gereksiz radyasyon verme, iş yükü artışı, acil servis kalış süresini arttırma, maliyet artışı gibi bir takım olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Yatakbaşı çekilen AG’leri personelin az da olsa radyasyona maruz kalmasına neden olmaktadır. Bizde bu çalışmada acil serviste AG çekilmesinin endikasyonları neler olmalıdır bunu araştırmayı amaçladık. Bu sayede gereksiz tetkik ve maliyet önlenmiş klinisyenler karar verirken daha güvenli hareket etmiş olacağını hedeflemekteyiz.   GEREÇ YÖNTEM: Üniversite hastanesi acil servisine 4 aylık sürede başvuran tüm 18 yaş üstü hastalar çalışmaya alınmıştır. Hastaların demografik ve klinik bilgileri, AG istemi ve grafi isteme endikasyonları (tanı koyma, tanı dışlama, tedaviye cevabı değerlendirme, preoperatif tanısal işlemler, konsültan hekim isteği) hastanın AG sonrası son tanısı ve tedavi planı ile hastanın birincil bakımından sorumlu hekimin bilgileri(kıdem yılı, ve acil serviste ardışık çalışma süresi) oluşturulan forma kaydedildi. Kesitsel analitik olarak yapılan çalışmada ortalamaların karşılaştırılmasında t-testi, sayımla belirlenen değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanıldı. Veri toplanacak günlerin belirlenmesinde rastgele sayılar tablosu kullanıldı. BULGULAR: Çalışmaya 1.000 hasta alındı. Yaş ortalaması 46.776 (+/- 18.18) idi. Hastaların cinsiyet dağılımı %55.5’i erkek(n=555) ve %44.4’ü kadın(n=444) idi.  1.000 olgunun değerlendirildiği çalışmamızda hastalara %18.7 (n=187) oranda AG çekildiği görülmüştür. Bu grafilerde klinik olarak anlamlı patolojik bulgu %22(n=41) oranında bulundu. AG’lerinin %57.2 (n=107) oranında tanı dışlaması, amacıyla çekildiği saptandı. Tanı koyma amacıyla çekilen AG patolojik bulgu saptama oranı %40.2(n=29)idi. Hastalardan AG’lerinde patolojik bulgu saptama oranı solunum sistemi(SS) ile ilgili yakınması olanlarda %32.8 (n=21) ve fizik bakısında SS bulgusu olanlarda %31.1 (n=34) oranında saptanmıştır. AG de en sık rastlanan patolojik olarak anlamlı bulgu ‘yeni ya da ağırlaşmış KKY ‘ olarak bulunmuştur (n=17,%9.1). Hastaneye yatırılan ve AG çekilen hastalarda %35.2(n=24) oranında klinik olarak anlamlı patolojik bulgu saptanmıştır. SONUÇ: Acil servise SS ile ilgili yakınma ile başvuran, fizik bakısında vital bulguları stabil olmayan, özellikle SS veya KVS ile ilgili patolojik fizik bakı bulgusu olan, 65 yaş üzeri hastalarda çekilen AG’lerinde klinik olarak anlamlı patolojik bulgu saptama oranının yüksek olduğu bulunmuştur. Fizik bakı bulgusu olmayan KVS ya da SS ile ilgili yakınması olmayan hastalarda AG’lerinin tek başına tanı ve tedavi planına etkisi düşüktür.
Keywords : Acil servis görüntüleme, akciğer grafisi, , bedel etkinlik