XVIII. Asır İstanbulu’nun Kültür Merkezleri Olarak Edebiyat Mahfilleri: Kültürel Mirasın Aktarımında "Edebiyat Mahfilleri"nin Rolü

Authors : Zehra Öksüz

Pages : 141-158

Doi:10.14486/IJSCS369

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2015-08-27

Article Type : Other

Abstract :Bu çalışmanın amacı; Osmanlı maarif hayatında ehemmiyeti haiz bir ilim ve irfan mektebi olan edebiyat mahfillerinin XVIII. asır Osmanlı içtimaî ve kültürel hayatına tesir etmiş başlıca misallerini incelemektir. Bu incelemede, söz konusu edebî mahfiller, Osmanlı payitahtında teşekkül eden mahfillerle sınırlandırılmış olup bunların kültürel mirasın aktarımındaki rolleri üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır. "Oturulacak, görüşülecek, toplantı yeri” demek olan "mahfil,” bir mekâna bağlı olmak kaydıyla icra edilen faaliyetlerin merkezi olmuştur. Bu merkezlerde icra edilen edebî meclislerin mekânı olarak edebiyat mahfilleri, her devirde olduğu gibi, XVIII. asırda da oldukça rağbet gören, sanatın ve edebiyatın cazibe merkezi hâline geldiği ve başarılı eserlerin ortaya çıktığı mekânlar olmuştur. Edebiyat mahfilleri, gerek yetiştirilen şahsiyetler ve ortaya koydukları eserler gerekse de mahfilde okunan eserler ve örnek alınan sanatkârlar itibariyle kültürel mirasın taşıyıcısı konumundadır. XVIII. asırda da devam eden himayecilik geleneği ile mahfillerdeki edebî faaliyetler daha güçlü ve olgun bir zeminde gelişimini sürdürmüştür. Osmanlı kültür ve medeniyet tarihine katkıları bakımından Sultan III. Ahmed, Sultan III. Selim, Sadrazam Nevşehirli Damad İbrahim Paşa, Sadrazam Koca Râgıb Paşa, Hoca Neş’et Efendi, Şeyh Gâlib, Hoca Süleyman Vahyî gibi şahsiyetlerin hâmiliğinde teşekkül eden edebiyat mahfilleri, XVIII. asır Osmanlı İstanbulu’nda, ilim ve irfan sahibi, bedii sanat zevki ve anlayışına sahip sanatkârlar yetiştiren birer kültür merkezi hüviyetinde olması bakımından tetkike şayandır
Keywords : Edebiyat Mahfili, Edebî Mahfil, Kültür Aktarımı, Himayecilik