THE POET MÂLÎ FROM DIYARBAKIR, HIS LIFE, LITERARY PERSONALITY AND THE DIVAN

Authors : Hasan Akgül

Pages : 747-756

Doi:10.14486/IJSCS340

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2015-07-23

Article Type : Research

Abstract :Klasik Türk edebiyatı, genellikle saray çevresinde gelişen bir edebiyat olarak bilinmesine rağmen, bu alanda İstanbul dışında yetişen pek çok şairin de olduğu, yapılan çalışmalar neticesinde görülmüştür. Bu çalışmamızın konusu da İstanbul dışında yetişmiş bir şair olan "Mâlî’nin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı"dır. Gerçek adı Mehmed Çelebi olan Mâlî hakkında kaynaklarda sınırlı bilgiler yer almaktadır. Mâlî, 17. yüzyıl divan sahibi şairlerinden olup Diyarbakır’da doğmuştur. Doğum tarihi bilinmeyen şair, Hicri 1085 (1674) yılında Diyarbakır’da ölmüştür. Şairin, şimdiye kadar tespit edilebilen bir Türkçe divanı bulunmaktadır. Dîvânın bilinen tek nüshası vardır. Divanı İstanbul Üniversitesi Yazma Eserler Ktp. Ty 630 numarada kayıtlıdır. Divanında 20 mesnevi, 9 kaside, 109 gazel, 1 terkib-i bend, 1 muhammes, 15 rubâi, 6 nazm, 4 müfred ve 1 tarih manzumesi yer almaktadır. Bu çalışmamızda, kaynaklardan ve şairin divanında yer alan şiirlerinden elde edilen bilgilerle hayatı hakkında bilgi vermeye çalıştık. Bu çalışmamızın en önemli yanı, şair hakkında bilgi veren tezkirelerin şairin mahlasını Mâlî değil de Me’âlî olarak vermeleridir. Divanı üzerinde yaptığımız çalışma neticesinde şairin mahlasını Mâlî olduğu kanaatine vardık. Ayrıca divanındaki şiirlerin nazım şekilleri, muhtevası, dil ve üslup özellikleri, şiirlerde yer alan insan, toplum ve tabiatla ilgili unsurlardan yola çıkarak eserin içeriğini ve Mâlî’nin edebî şahsiyetini ortaya koymaya çalıştık
Keywords : Mâlî, Diyarbakır, Divan şiiri, 17. yüzyıl, Me’âlî