The Analysis of the Views of the Ghazali on Discussion of Mistake-correct İjtihad

Authors : Mustafa Türkan

Pages : 367-379

Doi:10.14486/IJSCS300

View : 27 | Download : 8

Publication Date : 2015-07-23

Article Type : Other

Abstract :Hz. Peygamber’in vefatından sonra ortaya çıkan ve hükmü mevcut nasslarda bulunmayan olaylara çözüm bulma ihtiyacı sahâbeyi re’y ile ictihada yöneltmiş, sahabenin bu uygulaması daha sonra ümmet tarafından devam ettirilmiştir. Bu noktada müctehidin ictihadı sonucunda tutturması gerekli muayyen bir doğrunun varlığı ve buna ulaşıp ulaşamayacağı yani ictihatta hata/isabet problemi ortaya çıkmıştır. Bu tartışmada usûlcüler genel olarak iki gruba ayrılmışlardır. Bunlardan birinci grup, hakkında nass bulunmayan her olaya dair Allah’ın muayyen bir hükmünün bulunmadığını, bu tür konularda Allah’ın hükmünün müctehidin zannına tâbi olduğunu savunmuşlardır. Bu görüşü benimseyenler usûl literatüründe "musavvibe” olarak adlandırılmışlardır. İctihadda hata isabet tartışmasında ikinci grup, hakkında nass bulunmayan her olaya dair Allah’ın muayyen bir hükmünün bulunduğunu, müctehidin talebinin bu hükme ulaşmaya yönelik olduğunu ve müctehidlerden sadece birinin bu hükme ulasıp "musîb” olacağını, diğerlerinin ise hükme ulaşamayıp "muhtî” olacağını savunmuşlardır. Bu görüsü benimseyenler de usûl literatüründe "muhattıe” olarak isimlendirilmiştir. İctihadda hata-isabet tartışmalarında görüşlerini analiz etmeye çalıştığımız Gazâli, musavvibeden olup, ictihad şartlarını kendinde toplayan her müctehidin ictihadî konularda vermiş oldukları tüm fetvaların doğru olduğunu savunmuş ve bu görüşlerini ispatlamaya çalışmıştır
Keywords : Gazâli, İctihad, Hata, İsabet