ORTAÇAĞ AVRUPA DÜŞÜNCESİNDE DÜNYA İMAJI: T-O HARİTALARI

Authors : Ilker Yiğit, Zehra Kaya, Songül Gölge, Elif Şengül, Rahime Kök

Pages : 78-112

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2013-10-01

Article Type : Research

Abstract :Yaşadığı mekanı resmetme ve zaman içinde kazandığı anlam ile harita yapma işi insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahiptir. İnsanlığın ilk ortaya çıktığı zamandan itibaren çevresini tanımaya başlaması, çevresiyle ilgili çeşitli bilgiler elde etmesi, tecrübe kazanması ile birlikte yakın çevresine ve gelecek nesillere mekan bilgisinin aktarılması çeşitli kartografik çizimler vasıtasıyla olmuştur. Coğrafi mekanın görsel birer sunumu olan haritalar tarihin farklı dönemlerinde farklı tesirlerin (din, devlet ve çeşitli ideolojilerin) etkisi altında kalmış, bu durum da harita ve haritacılığa yansımıştır. Bilindiği üzere İlkçağ’dan itibaren çeşitli haritalar (dünya, bölge, ülke, şehir vb.) yapılmış ve Ortaçağ’a gelindiğinde ise kilisenin etkisiyle bilimde kendini gösteren etkiler haritacılık alanında da kendisini hissettirerek yapılan dönem haritalarına yansımıştır. Bu açıdan resmedildiği dönemin mekânı ile ilgili coğrafi bilgiler vermelerinin yanı sıra dönemin dünya görüşünün, mekan algısının zamanımıza ulaşan bir görseli olan T-O Haritaları oldukça dikkat çekicidir. Söz konusu haritalarda kutsal mekan Kudüs merkeze alınarak o zamanın bilinen denizlerinin ortasına, yine bilinen üç kıtayı bir T ile bir birinden ayrılmış şekilde gösterilmiştir. Yuvarlak içerisinde T harfi yerleştirilerek Hıristiyanlığın simgesi olan haç işareti öne çıkarılmıştır. Coğrafi gerçeklikten ziyade dini bir bakış açısıyla yoğrularak çizilen bu haritalar gerek yapılma amacı ve gerekse ortaya çıkan ürünler açısından kartografya tarihinde ve coğrafya biliminde önemli bir yere sahiptir.
Keywords : Harita, T-O haritaları, kartografya, ortaçağ, Avrupa, Hıristiyanlık, kartografik propaganda