Eski Türkçe ele-’den Çağdaş Uygurca elley’e

Authors : Zemire Gulcali

Pages : 185-196

View : 26 | Download : 21

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Other

Abstract :Türk dilinin farklı tarihî dönemlerinden Çağdaş Türk dillerine ulaşan sözcüklerin anlam ve şekil bakımından karşılaştırılması Türkçenin geçmişten günümüze kadar uzanan bütünlüğünü ortaya koymak için büyük önem arz eder. Günümüzden binlerce yıl öncesinde kullanılan sözleri gerek çağdaş Türk dillerinde gerekse Türk dillerinin farklı ağızlarında görmek mümkündür. Özellikle, en eski metinlerde bile nadir rastlanan ve Çağdaş Türk dilleri arasında da pek yaygın olmayan veya şeklen ve anlamsal olarak değişime uğrayan kimi sözler Türkçenin eskiliğinin ve devamlılığının göstergesidir. Türkçenin en eski metinlerinde geçen bir kısım sözcükler çeşitli araştırmacılar tarafından değerlendirilmiştir; tarihî eserlerin söz varlığı ile günümüz Türk dillerinin söz varlığı bazı karşılaştırmalı çalışmalara konu olmuştur. Bu çalışmalar sonucunda günümüz Türk dillerindeki eskicil sözcüklerin kökeni aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamda Çağdaş Uygurcada çok özel bir yeri olan elley sözünün kökeninin Eski Türkçe ele- filine dayandığını açıklamaya çalışacağım. ele- filinin geçtiği ilk metin VIII. yüzyıldan kalma Dongoyn Şiree yazıtı olup Uygurca Budist eserlerdeki örnekleriyle devam etmiş ve günümüz Uygurcasına kadar ulaşabilmiştir.
Keywords : Eski Türkçe, Eski Uygurca, Çağdaş Uygurca, Dongoyn Şiree yazıtları, ele-/ele, elley