MEHMED HÂLİS’İN NASİHAT-NAME TÜRÜNDEN BİR TERCÜMESİ: HZ. ALİ’NİN OĞLU MUHAMMED B. HANEFİYYE’YE NASİHATLERİ

Authors : Adem Ceyhan

Pages : 57-75

Doi:10.51540/ijof.1493275

View : 98 | Download : 69

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :Hz. Ali’ye nisbet edilen hitabe, mektup, nasihat, şiir ve vecizelerin tercümelerine sadece el yazması hâlinde kalmış ve Arap harfleriyle basılmış Türkçe eserlerde değil, Arap harfli Türkçe süreli yayınlarda da zaman zaman rastlanmaktadır. “Bahriye Mektupçusu Hâlis”in 1313 (M. 1895) yılında Tercümân-ı Hakîkat ve Musavver Servet-i Fünûn gazeteleri tarafından ortaklaşa bastırılmış fevkalâde nüshada yer alan “nesâyih-i celîle” (büyük nasihatlar) tercümesi de bu tür metinlerden biridir. Hâlis Efendi, Hz. Ali’nin oğlu Muhammed b. Hanefiyye’ye (ö. 81/700) dinî, ahlaki ve sosyal konularda verdiği birtakım öğütleri tercüme etmiştir. Bu çalışmada ilkin Türk Edebiyatı tarihinde yer tutan nasihatname türündeki eserlerden söz açılıp umumi bir bakışla bahsedilmiş; onu takiben mütercim Hâlis Efendi’nin hüviyeti araştırılıp Sultan II. Abdülhamid’in Hazîne-i Hâssa’sının tahrîrât kalemi müdürü (1901-1908 yıllarında Hazîne-i Hâssa müsteşarı) olduğu izah edildikten sonra hayatı ve çevirdiği nasihatlerin özü, kaynağı, sahihliği hakkında bilgi verilmiştir. Nehcü’l-belâga’da da bulunan bu öğütlerin İslam esaslarına ve Hz. Ali’nin şahsiyetine uygun olduğu görülmektedir. Nihai olarak söz konusu metin Latin harflerine ve günümüz Türkçesine çevrilerek okuyucuların istifadesine arz edilmiştir.
Keywords : Hz. Ali, Muhammed b. Hanefiyye, nasihat, Hâlis Efendi