AHMED ARİF’İN "DİYARBEKİR KALESİNDEN NOTLAR VE ADİLOŞ BEBENİN NİNNİSİ" ADLI ŞİİRİNİN SÖZCELEME KURAMI ÇERÇEVESİNDE SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ

Authors : Emrah Aksu

Pages : 95-107

Doi:10.51540/ijof.1359272

View : 121 | Download : 557

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research

Abstract :Söylem çözümlemesi yöntemiyle herhangi bir metnin vermek istediği iletiyi ve o metnin ideolojik boyutunu anlayabilmek mümkündür. Dil bilimine bağlı olarak gelişen yöntemlerden biri olan sözceleme kuramı ise bir söylemin sözceleme durumu içerisindeki göndericisini, alıcısını, uzamını ve zamanını belirler. Bu tespitler yapıldıktan sonra söylem daha anlaşılır bir hâle gelmektedir ve söylemin derin yapısındaki anlamı ile ideolojik boyutu ortaya çıkmaktadır. Marksist sanat anlayışı çerçevesinde şiir yazan ve aynı zamanda toplumcu gerçekçi sanat anlayışının en önemli şiir temsilcilerinden biri olan Ahmed Arif (1927-1991) Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Ahmed Arif, şiirlerinde genellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait yerel imgeleri kullanır. Yazdığı tek şiir kitabı olan Hasretinden Prangalar Eskittim’de toplamda 19 şiir yer almaktadır ve bu eser, Türk edebiyatında çok satılan şiir kitaplarından biri olarak kayıtlara geçmiştir. Diyarbekir Kalesinden Notlar ve Adiloş Bebenin Ninnisi isimli şiirinin diğer 18 şiirinden ayrılan tarafı şairin yaşam öyküsünden izlerin bulunması ve şiirlerde yer alan yerel imgelerin fazlalığıdır. Bu çalışmada da Ahmed Arif’in Diyarbekir Kalesinden Notlar ve Adiloş Bebenin Ninnisi isimli şiiri, söylem çözümleme yöntemlerinden biri olan sözceleme kuramı çerçevesinde ele alınmıştır. Söylem çözümlemesi yapılan metnin öz yaşam öyküsel boyutu tespit edilmiş ve yerel imgeleri belirlenmiştir.
Keywords : söylem çözümlemesi, sözceleme kuramı, Ahmed Arif, Adiloş Bebe