XIX. YÜZYILA AİT KISMEN HAREKELİ BİR METNİN İMLA HUSUSİYETLERİNE DAİR: DARENDELİ NİHÂNÎ DÎVÂNI

Authors : Ayşegül Ekici

Pages : 41-52

Doi:10.51540/ijof.1164338

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research

Abstract :XIX. yüzyıl Osmanlı Türkçesi metinlerinde Eski Anadolu Türkçesi imlasıyla beraber bazı kelime ve eklerin modern imlaya göre yazıldığı veya vokallerin kullanılmadığı eklerde bu imlaya göre harekelendiği tespit edilmiştir. Nihânî Dîvânı geç dönem metinlerinden olup eski ile yeninin bir arada kullanıldığı kararsız bir imla yapısına sahiptir. Düzlük-yuvarlaklık eğilimi eklerin harekelerinden tespit edilmiştir. Hareke sadece eklerde değil kelimelerde de kullanılmış olup bölgenin ağız özelliklerini yansıtır niteliktedir. Geleneksel imla ile modern imlanın bir arada kullanıldığı ve telaffuzun yazıya aktarılmaya çalışıldığı bu tür metinlerin çeviriyazılarının nasıl ve neye göre oluşturulacağı konusu güçlük teşkil etmektedir. Araştırmacıların görüşleri bu tür metinlerin çeviriyazılarının hazırlanırken harekelerine bağlı kalınması ve müdahalenin bilinçli yapılması gerektiği üzerinedir. Hareke, dil araştırmacıları açısından büyük önem taşımaktadır. Dîvân ayrıca şairin yaşadığı bölgenin coğrafi konumundan ve tarihinden dolayı dönemine göre çok sayıda arkaik kelime barındırmaktadır. Bu çalışmada XIX. yüzyıla ait Nihânî Dîvânı’nın imlâ hususiyetleri üzerinde durularak yazıldığı dönemin imlası hakkında belli bir izlenim oluşturan bu tür çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Ayrıca bölge ağzıyla ilgili ses özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Çeviriyazı, hareke, imla, ağız özellikleri, Nihânî Dîvânı.