İSİMDEN İSİM YAPIM EKİ +( )Ş’NİN İŞLEKLİĞİ ÜZERİNE

Authors : Ünal Kalayci

Pages : 104-113

Doi:10.51540/ijof.1090214

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Sözcükler gibi yapım eklerinin de işlekliği hem artabilmekte hem de azalabilmektedir. Türkçenin ilk yazılı eserlerinde az sayıda örnekte rastlanan +( )ş isimden isim yapım eki 1970’li yıllara kadar arkaik bir kalıntı olarak görülmüştür. 1974 yılında Tahsin Banguoğlu’nun Türkçenin Grameri adlı eserinde ekin sözcük türettiği iki alanda işlek olduğu dile getirilmiştir. O tarihten günümüze kadar kaynaklarda isimden isim yapım eki +( )ş hakkında dört farklı yaklaşım gözlenmiştir. Birinci grup kaynaklar eke yer vermemiştir. İkinci grup kaynaklar ekin işlek olmadığını öne sürmüştür. Üçüncü grup kaynaklar ekin işlekliği hakkında fikir beyan etmemiştir. Dördüncü grup kaynaklarsa ekin işlek olduğunu vurgulamıştır. Araştırmacıların ek hakkındaki bu farklı görüşlerinin nedeni ekin işlekliğidir. Bir yapım ekinin kullanım sıklığı ve türettiği sözcük sayısı onun işlekliğini belirleyen temel ögedir. Kullanım sıklığı ve türetilen sözcük sayısıyla ilgili belli bir sayı ve sınır olmadığı için kaynaklarda ekle ilgili farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Bu yönüyle işleklik görecelidir. Bunun yanında son elli yıllık süreçte ekin işlekliği artmıştır. Ekin işlekliğindeki değişiklik de kaynakların eke karşı farklı yaklaşımlarına neden olmuştur. Çalışmada ele alınan başlıklarda +( )ş ekiyle türeyen yüzü aşkın sözcüğe yer verilmiştir. Bu örnek sayısından yola çıkılarak isimden isim yapım eki +( )ş’nin işlek bir ek olduğu görüşü vurgulanmıştır.
Keywords : Türkçe, şekil bilgisi, ek, isimden isim yapımeki, +()ş eki