ENDERUNLU FAZIL’IN RAMAZANİYYELERİNDE RAMAZAN İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Authors : Talip Çukurlu, Mesut Bayram Düzenli

Pages : 55-84

Doi:10.51540/ijof.909815

View : 24 | Download : 9

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research

Abstract :Klasik Türk edebiyatında ramazaniyyeler ilk defa XVII. yüzyılda görülmeye başlanmış ve XVIII. yüzyılda yaygın olarak yazılmıştır. Divan şairlerinin ramazan ayı vesilesiyle padişahlara, devlet büyüklerine veya hamilerine sundukları ve nesip bölümünde ramazanı anlatan ve genellikle kaside nazım şekliyle yazdıkları, "ramazaniyye” adı verilen bu manzumeler, Osmanlı toplumunun ramazan ayına bakışını tespit etmede son derece önemli kaynaklardır. Ramazaniyyeler, başta kasideler olmak üzere farklı nazım şekilleriyle de yazılabilmektedir. Bu türde en çok manzume yazan şair Enderunlu Fazıl’dır. Enderunlu Fazıl, yirmi biri kaside ve ikisi terkip-bent olmak üzere toplam yirmi üç ramazaniyye türünde manzume kaleme almıştır. Bu çalışmamızda, Enderunlu Fazıl Divanı’nda yer alan ramazaniyye türü manzumelerde kullanılan ramazan ayı ile ilgili kavramlar ve bunlarla ilgili temsil, teşbih ve istiareler üzerinde durulacaktır. Bunun için İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan NEKTY02819 demirbaş numaralı yazma eser esas alınmış; yaprak, şiir ve beyit numaraları bu eserdeki sıraya göre verilmiştir. Bazı durumlarda Almanya Milli Kütüphanesi (Deutsche Nationalbibliothek) Türkçe Yazmalar Koleksiyonu’nda bulunan Ms.or.fol.3343 demirbaş numaralı yazmadan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda bulunan O/253 demirbaş numaralı matbu nüshadan yararlanılmıştır. Ramazaniyyelerin nazım şekilleri, beyit sayıları, başlıkları ve vezinleri bir tablo halinde verilmiştir.
Keywords : Enderunlu Fazıl, Ramazaniyye, Kaside, Teşbih, İstiare