KEMÂL PAŞAZÂDE, ŞEMSEDDÎN SİVÂSÎ, ABDURRAHÎM KARAHİSÂRÎ, ESÂSÎ VE LE’ÂLÎ’YE AİT MANZUM KASİDE-İ BÜRDE TERCÜMELERİNİN KARŞILAŞTIRILARAK İNCELENMESİ

Authors : Fatma Imamoğlu

Pages : 90-123

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Other

Abstract :Şiirin çevrilebilirliği/çevrilemezliği asırlardır tartışılan bir konu olmakla birlikte şiir çevirileri geçmişte olduğu gibi günümüzde de hız kesmeden devam etmiş, çeviri eserlerin kaynak metinle biçimsel ve anlamsal bağını ne derece koruyabildiğini tam olarak tespit edebilmek amacıyla pek çok kuram geliştirilmiş ve bu kuramlar doğrultusunda kaynak metin ile erek metni karşılaştıran birçok akademik çalışma yapılmıştır. Ancak söz konusu çalışmalarda ele alınan çevirilerin Cumhuriyet dönemi ve sonrası dönemde yapılmış bilhassa Batı kaynaklı metinlerin çevirileri ile sınırlı kaldığı; Klasik Türk edebiyatı döneminde Arap ve Fars dilinden yapılmış çevirilerin incelemelerine ise neredeyse hiç değinilmediği görülmüştür. Bu makalede Arap edebiyatının ünlü şairi İmam Busûrî’nin Hz. Muhammed’e olan derin saygı ve sevgisini ifade etmek amacıyla kaleme aldığı Kaside-i Bürde adlı eserine Klasik Türk edebiyatının nispeten farklı zamanlarında Kemâl Paşazâde, Şemseddîn Sivâsî, Abdurrahîm Karahisârî, Esâsî ve Le’âlî tarafından yapılmış olan beş farklı manzum çeviri üzerinde durulacaktır. Çalışmanın giriş bölümünde kaynak metnin yazarı İmam Busûrî’nin hayatı ve Kaside-i Bürde adlı eseri ile bu eserin 5 mütercimi hakkında kısa bir bilgi verilecektir. İnceleme bölümünde ise çeviri metinlerin ilk 10 beytinden hareketle bu çeviriler; nazım biçimi, vezin, kafiye gibi biçimsel özellikler ile erek metinde verilmek istenen düşünce ve duygulara yaklaşabilme düzeyleri, kaynak metindeki sözcüklere karşılık bulmadaki başarıları, Arapça söz diziminin Türkçe metne yansıma biçimi, mütercimlerin kaynak metinden farklı olarak çeviriye yapmış oldukları eklemeler ve eksiltmeler ve kaynak metinde ağırlıklı olarak kullanılan söz sanatlarının erek metinlere yansıma düzeyleri açısından karşılaştırılarak değerlendirilecektir. Böylelikle Klasik Türk edebiyatı döneminde benimsenen tercüme anlayışları ve bu anlayışların eserlere yansıma biçimleri söz konusu metinlerden yola çıkılarak anlamlandırılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı Busûrî, Kaside-i Bürde, tercüme, mütercim