ROMAN ÇEVİRİLERİNDEKİ FARKLILIKLARIN BAĞLAMLARA OLUMSUZ ETKİLERİ

Authors : Ozan Deniz Yalçinkaya, Mustafa Yiğitoğlu

Pages : 10-25

View : 24 | Download : 10

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :Edebî eserlerin çevirisi, diğer alanlardaki çevirilere göre daha fazla dikkat ve özen gerektirir. Çevirmenler, bağlamın tam olarak oluşması için her cümleyi, her kelimeyi doğru ve eksiksiz bir şekilde tercüme etmek zorundadırlar. Bu, bir yandan dil bilgisi yeterliliği gerektirirken diğer yandan kültürel birikimi de önemli kılar. Bağlamda, söz konusu kelime ya da cümlenin hem kendinden önceki hem de kendinden sonraki kelime ve cümlelerle doğrudan ilişkisi dikkate alınır. Bir ifade ya da söz, metin içindeki bağlamdan bağımsız değildir. Çevirmenler, ifadenin ya da sözün anlamını okura eksiksiz hissettirmek için önceki ve sonraki dil birimlerini göz önünde bulundurmak ve buna göre uygun kelimeleri seçmek durumundadır. Özellikle edebî metinlerde ilk cümleler, bu bakımdan önem arz eder. Çünkü okurun zihninde ilk bağlam bu cümlelerle oluşur. Diğer edebî eserlerde olduğu gibi roman çevirilerinde de ilk cümleler önemlidir. Yazar farklı bölümlerde okura, olay örgüsüne bağlı olarak yeni hikâyeler anlatabilir. Her bölüm, bir yandan kendi içerisinde müstakil olarak yorumlanabilirken diğer yandan esas anlatıyla bağlantılıdır. Romanların ya da roman içerisindeki bölümlerin ilk cümleleri, diğer cümleler için bir bağlam unsuru olduğundan kusursuz olmalıdır. Romancı, anlatıyı oluştururken ilk cümleyi yazar ve sonrasındaki cümleleri buna bağlayıp metni dokur. Çevirmen de tercümelerinde ilk cümlelere, ilk paragraflara dikkat etmek zorundadır. Bu makalede İki Şehrin Hikâyesi, Hayvan Çiftliği ve Çanlar Kimin İçin Çalıyor romanlarının farklı yayınevlerince yapılmış çevirileri, orijinal metinler dikkate alınarak incelenmiş ve tercüme farklılıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Suç ve Ceza, Madam Bovary ve Vadideki Zambak romanlarının farklı yayınevlerince yapılmış baskılarından da örnekler verilmiştir. Söz konusu romanların muhtelif bölümlerinin özellikle giriş paragraflarındaki çeviri farklılıkları dikkate alınmış, bunların bağlam ve anlam üzerindeki etkisi sorgulanmıştır.
Keywords : Roman, çeviri, bağlam, anlam