İRAN AZERBAYCANI ÂŞIK DESTANCILIK GELENEĞİ ‎BAĞLAMINDA ŞİKÂRİ DESTANIN İRAN TÜRKLERİ İÇİN ÖNEMİ

Authors : Nabi Kobotarian, Roghaiyeh Azizpour

Pages : 1-12

View : 26 | Download : 12

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research

Abstract :Azerbaycan sözlü geleneğin en önemli kolunu oluşturan âşık destanları, mitolojik öğeler, mitolojik anlatım, masal ve sözlü anlatım geleneğinin tüm özelliklerini taşıyan zengin bir kültür ürünüdür. İran Azerbaycan’ı yöresinde aşıklar arasında destan söyleme geleneğinin önemli bir yeri vardır. Bölgede büyük Türk nüfusunun varlığı, âşıklık geleneğinin köklü bir kültür ögesi olmasına neden olmuştur. İran sahası Türk kültürünün zengin bir hazinesine sahip olan bölgedir. Bunun bir örneği olarak Türk dünyası âşıklık geleneğinde anlatılan nazımla nesrin iç içe en uzun destanın Şikâri Destanı’nın bu bölgeden derlendiği ve bilim dünyasına sunulmasıdır. Destanlar milli unsurların yanı sıra tarihi kültürel kodları taşıyan önemli ürünlerdir. Çalışmamızda Azerbaycan ve İran âşık destancılık geleneğinde önemli yeri bulunan Türk dünyasının en uzun manzum ve mensur destanı olan Şikâri Destanı’nından yola çıkarak İran Türkleri âşıklık geleneğindeki yeri hakkında bilgi vereceğiz. Bu destan uzun olduğundan dolayı sayılı destancı aşık tarafından bilinmektedir. Destanın en kapsamlı şekli 1968-1970 yılları arasında Tebriz’de âşık Yedullah tarafından anlatılmıştır. Destanın kasetleri 1990 yılından beri tarafımızca toplanıp kaybolmaktan kurtarılmıştır. Daha sonra bu destan "Tebriz Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı” adlı yüksek lisans tezimizde yer almıştır. Destan 2013 yılında Türk Dil Kurumunun "Türk Dünyası destanları tespiti ve Türkiye Türkçesine çevrilmesi” projesi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kültürel yönündeki olan öneminin yanı sıra bir dil malzemesi olarak da incelenmesi gereken önemli bir varlığımızdır.  
Keywords : İran Türkleri, Âşık, Tebriz Ȃşıklık Geleneği, ŞİKARİ DESTANI