Anadolu’daki Kilim Motiflerinin Gümüş-Telkari Alanına Uygulanması: Mardin Olgunlaşma Enstitüsü Örneği

Authors : Fırat Allak

Pages : 55-72

View : 30 | Download : 13

Publication Date : 2022-04-22

Article Type : Research

Abstract :Dünyanın farklı bölge ve kültürlerinde pek çok insan kimi zaman gereksinimden, kimi vakit de dekoratif amaçlı olarak hayatlarında her türlü dokuma ürünlerini kullanmışlardır. Bu dokuma ürünlerinden biri de kilimlerdir. Kilim; tezgâhta atkı ipliklerinin, çözgü iplikleri arasından geçirilmesiyle, el ile dokunan, halıdan daha ince ve tüysüz olan renkli ve nakışlı bir yün dokumadır. Çağımızda değişen teknoloji ile beraber üretim yöntemleri değişmiş olsa da kullanılan motiflerin anlamı asıllarını yüzyıllardır koruyarak günümüze kadar gelmeyi başarabilmiştir. Kilimlerde kullanılan motifler bazen kötü güçlerden korunmak için, bazen dile getirilemeyen hisleri sembolleştirmek için, bazen de iyi şans getirmesi için dokundukları anlaşılmaktadır. Anadolu coğrafyasında üretilen kilimler genellikle kadınlar tarafından dokunmaktaydı. Kadının hislerini sözlü olarak anlatamadığı yerde motiflerin dilini kullandığı bilinmektedir. Motiflerin manaları, vermek istenilen mesaj birçok araştırmacı için çalışma konusu olmuştur. Günümüzde bu motifler, taşıdıkları anlamlar ile kültürel mirasın bilincinin yanında sanatsal olarak pek çok alanda uygulanmasına ve yeni sanat eserlerinin ortaya çıkmasında esin kaynağı olmuştur. Bu alanlardan biri de gümüş-telkâri sanatıdır. Bu bağlamda çalışma konusu Mardin Olgunlaşma Enstitüsü bünyesinde yer alan Takı imalatı atölyesinde kilim motiflerinden üretilen takılar oluşturmaktadır. Çalışmada kilim motiflerinin taşıdığı anlamlarından bahsedip gümüş telkâri alanına yansıtılan örnekleri görselleriyle aktarılmaya çalışılacaktır. Bu çalışmadaki amaç yüzyıllarca asıllarını koruyarak günümüze gelen kilim motiflerini yer döşemesi dışında insan bedeni üzerinde takı işlevinde üretilip yaygınlaşmasını sağlayarak gelecek kuşaklara aktarmaktır.
Keywords : Kilim, Telkari, Mardin, Olgunlaşma, Gümüş, Motif