Şīʿī Apokaliptik Bir Rivayeti Tarihlendirmek: Hadis-Tarih İlişkisi Bağlamında Berās̱ā Mescidi’ne Dair Bir Rivayetin Analizi

Authors : Mahmut Demir

Pages : 59-86

View : 23 | Download : 15

Publication Date : 2020-05-31

Article Type : Research

Abstract :Bağdat, mezhep kavgalarının yoğun olarak yaşandığı bir şehir olagelmiştir. 3./9. yüzyılın sonlarında ve 4./10. yüzyılın başlarında iyice belirgin hale gelen bu kavgaların bir tarafında Şīʿīler, diğer tarafında Sunnīler yer almaktadır. Kavgaların dozu zaman zaman iyice şiddetlenmiş ve dinî merkezlere yönelik fiili bir müdahaleye evrilmiştir. Şīʿī inancı ve kültüründe özel bir yeri olan Berās̱ā Mescidi bu merkezlerden biridir. Makalede, Bağdat’ta Şīʿīlerle Sunnīler arasında ciddi gerilimlere neden olan Berās̱ā Mescidi’ne ilişkin apokaliptik bir rivayet analiz edilmiştir. Bu çerçevede; Şīʿīlerle Sunnīler arasında ciddi kavgaların yaşanmasına neden olan, bu nedenle de siyasi ve askerî müdahalelere maruz kalan, bazen el değiştiren, devlet eliyle yıktırılıp yerle bir edilen ve yine devlet eliyle tekrar inşa edilen bu meşhur mescidin rivayetlere yansıyan hikayesi tarih-hadis ilişkisi çerçevesinde değerlendirilmiştir. 
Keywords : Berās̱ā Mescidi, Apokaliptik Rivayet, Şīʿī Hadis, Şīʿī-Sunnī İlişkileri, Sunnī Kaynaklar, Bağdat