Bağlamsal Değerlendirme Envanteri: Otizmli Bireylerin Problem Davranışlarının Bağlamsal Değişkenleri

Authors : Bülbin Sucuoğlu, Şeyda Demir

Pages : 209-224

Doi:10.21565/ozelegitimdergisi.316356

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2017-01-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin problem davranışlarına yol açan öncüller, çevresel olaylar ve bağlamları belirlemek amacıyla Bağlamsal Değerlendirme Envanteri’nin Türkçe Formu (BDE-T) ile yaşları 15-37 arasında olan 23 otizmli bireyin problem davranışlarına ilişkin veri toplanmış ve bireylerin problem davranışlarına yol açan bağlamsal değişkenler araştırılmıştır. Öncelikle psikometrik özellikleri incelenen BDE-T daha sonra farklı kurumlara devam eden otizmli bireylerle çalışan 20 öğretmen tarafından doldurulmuş, envanterde yer alan maddelerin ortalama puanları ve yüzdeleri hesaplanmış, açık uçlu sorulara verilen yanıtlar analiz edilerek otizmli bireylerin problem davranışlarına en fazla yol açan bağlamsal değişkenler belirlenmiştir. Otizmli bireylerin problem davranışlarına en fazla sosyo-kültürel değişkenler (çalışanın ses tonu, çalışanın düşüncelerini olumsuz şekilde ifade etmesi, bireyin isteklerinin karşılanmaması, ödül ya da pekiştireç almaması, vb.) ile görev ya da etkinliğin özelliklerinin (zor görevler, sıkıcı görevler, bireyin çok hata yapması, rutinlerdeki değişiklikler, vb.) yol açtığı bulunmuştur. Araştırmacılar BDE-T’nin otizmli bireylerin problem davranışlarına yol açan bağlamları belirlemede güvenilir bir araç olduğunu bildirerek, BDE-T’nin bir problem davranışın bağlamını belirlemek ve bu davranışı önlemeyi hedefleyen bir müdahale programı planlamak amacıyla öğretmenler ve özel eğitimciler tarafından kullanabileceğini açıklamışlardır.
Keywords : Otizm, problem davranışlar, öncüller, bağlamsal değişkenler, Bağlamsal Değerlendirme Envanteri (BDE)