İstanbul Zeytinburnu Merkez Efendi Mahallesi’nin Kentsel Dönüşümü ve Dönüşümün Merkez Efendi Mezarlığı Kültürel Miras Değerlerine Etkisi

Authors : Didem Akansu, Figen Kivilcim Çorakbaş

Pages : 209-230

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2022-07-29

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada 1985 yılında ‘‘İstanbul’un Tarihi Alanları’’ adı altında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilen dört alandan biri olan İstanbul Kara Surları ve Zeytinburnu İlçesi incelenmiştir. Zeytinburnu İlçesi, 1950’lere kadar mezarlıkların ve yeşil alanların hâkim olduğu bir bölgeyken, bu tarihten sonra sanayi alanı olarak gelişmeye başlamış ve kontrolsüz mekânsal değişimlere maruz kalmıştır. Bu değişimler sonucunda Zeytinburnu’nun sahip olduğu kültürel miras değerleri zarar görmüştür. 2000’li yılların başlarında Zeytinburnu Belediyesi tarafından ‘‘Kültür Vadisi Projesi’’ adıyla kültür odaklı bir kentsel dönüşüm projesi başlatılmıştır. Bu çalışma kapsamında, Dünya Miras Alanının İstanbul Kara Surları bileşenindeki ve Zeytinburnu’ndaki tarihi mezarlık alanlarının kültürel miras değerleri tartışılmakta, gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projelerinin kültürel miras değerlerine etkisi incelenmektedir. Bu etkilerin anlaşılabilmesi için, Kültür Vadisi Projesi’nin odaklarından biri olan Merkez Efendi Mahallesi ve Merkez Efendi Mezarlığı detaylı çalışma alanı olarak seçilmiş ve çalışma için dönemler belirlenmiştir. Belirlenen dönemler, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) kullanılarak görselleştirilmiş ve alandaki etkiler daha net anlaşılmıştır. Sonuçta, gerçekleştirilen dönüşümler alanın özgün ve tarihi dokusunu kaybetmesine neden olmuş ve yapay bir tarihi doku meydana getirmiştir.
Keywords : İstanbul, Zeytinburnu, Merkez Efendi, mezarlık, kentsel dönüşüm, kültürel miras değerleri