KAHRAMANMARAŞ BAŞKONUŞ ARAŞTIRMA ORMANINDA FARKLI MEŞCERE TİPLERİNDE ÖLÜ ODUN BİLEŞENLERİNİN KÜTLESİ VE KARBON İÇERİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

Authors : Seda Tat, Mahmut Reis

Pages : 109-128

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Küresel ısınma ile karbon salınımı arasında doğrusal bir ilişki mevcuttur. Karbon döngüsünde son derece önemli bir yer tutan orman alanlarında biyokütle karbon hesaplamalarında kullanılmakta olup, ormanlık alanlarda yer alan ölü materyallerin karbon depolama değerleri ile ilgili olarak yapılan araştırmalar son derece yetersizdir. Yapılan bu araştırmada benzer koşullarda doğal yayılış gösteren saf Kızılçam (Pinus brutia Ten.), Karaçam (Pinus nigra Arnold) ve Toros Göknarı (Abies cilicica Carr.) ölü odun ve ölü dal bileşenlerinin kütleleri (t/ha) ve karbon içeriklerinin (%C) farklı ağaç türlerine göre değişimi tespit edilmiştir. Araştırma Türkiye’nin Kahramanmaraş ili Başkonuş Araştırma ve Uygulama Ormanı sınırları içinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sahasında bir ön envanter çalışması ile örnek alan sayısı tespit edilerek meşcere ve kuruluş tiplerinin değerlendirilebilmesi için her bir meşcerede meşcerenin genel karakteristiklerini yansıtacak şekilde her katmanda 5’er adet dairesel örnekleme alanı alınmış ve toplamda 15 adet örnek alan alınmıştır (3×5 tekrar örnek alan= 15 örnek alan). Ölü materyallerin karbon içerikleri analizi Elemental Analiz Cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda; ağaç türlerine göre araştırma alanındaki ortalama ölü odun kütle değerleri Kızılçam, Karaçam, Göknar meşcerelerinde sırasıyla; 46.584 t/ha, 9.194 t/ha, 40.402 t/ha olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ağaç türlerine göre araştırma alanındaki ortalama ölü odun karbon içerikleri Kızılçam, Karaçam, Göknar meşcerelerinde sırasıyla; % 51.153 % 54.749, % 53.415 olarak belirlenmiştir. Benzer şekilde; ağaç türlerine göre araştırma alanındaki ortalama ölü dal kütle değerleri Kızılçam, Karaçam, Göknar meşcerelerinde sırasıyla; 4.286 t/ha, 5.846 t/ha, 11.563 t/ha olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ağaç türlerine göre araştırma alanındaki ortalama ölü dal karbon içerikleri Kızılçam, Karaçam, Göknar meşcerelerinde sırasıyla; % 51.780, % 55.529; % 54.180 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda ağaç türleri arasında lignin içeriğinin ölü odun karbon içeriğini değiştiren en önemli faktör olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma ülkemizde yer alan ormanlarda farklı meşçerelerdeki ölü odun bileşenlerinin de önemli miktarda karbon depoladığını, karbon havuzlarının belirlenmesinde ölü materyallerin hesaplamalarda kullanılması gerektiğini ortaya koymuştur.
Keywords : Ölü odun, ölü dal, karbon içerikleri, ölü materyal kütlesi